У кажаноў, якія прачнуліся ад зімовага сну раней часу, мала шанцаў выжыць. Як іх выратаваць і навошта гэта рабіць, тлумачыць грамадская арганізацыя «Ахова птушак Бацькаўшчыны» (АПБ).
Кажаны харчуюцца насякомымі, прычым паядаюць іх у вялікай колькасці. Частка рукакрылых злятае на зімоўку ў вырай, а іншыя наступленнем маразоў, калі ўжо не могуць здабыць корму, засынаюць. Пры гэтым яны зніжаюць тэмпературу цела да тэмпературы навакольнага асяроддзя. Калі падчас сну звярка нешта ці нехта патурбуе і ён прачнецца, то на выхад з гібернацыі ён патраціць столькі энергіі, што можа не дажыць да вясны.
— Позняй восенню жыццё кажаноў даволі складанае і напружанае, — кажа хіраптэролаг Аляксей Шпак. — Гэта пара міграцый, размнажэння, а таксама пошуку месцаў для зімоўкі. Няўстойлівая тэмпература прымушае кажаноў раз-пораз рабіць спробы ўладкавацца на спячку, але гэтая спячка перарываецца праз чарговае пацяпленне. Таму ў гэты час кажаны пачынаюць часта з’яўляцца ў пад’ездах, кватэрах і на балконах шматпавярховікаў. Час ад часу непрытомных ад паніжэння тэмпературы жывёл знаходзяць на зямлі.
У сталіцы ратаваць такіх кажаноў дапамагаюць валанцёры Мінскага цэнтра рэабілітацыі рукакрылых «Кажанаполіс». Ён пачынае свой чацвёрты сезон. Тут прымаюць кажаноў, знойдзеных людзьмі, і дапамагаюць ім перазімаваць. Звяркоў узважваюць, кормяць і адпраўляюць у «санаторый» — звычайны халадзільнік. Там стабільная і прыдатная для кажаноў тэмпература.
Правісеўшы ўсю зіму ў мяшэчках-спальніках, вясной яны праходзяць фінальны агляд, атрымліваюць пачастунак, а затым іх выпускаюць на волю. Мінулай вясной «Кажанаполіс» толькі ў Мінску выпусціў на волю 42 кажаны, якія паспяхова перазімавалі.
«Кажанаполісу» патрэбныя валанцёры, якія маглі б забіраць звяркоў на зімоўку, займацца дакормам, а таксама валанцёры з ветэрынарнай адукацыяй. Калі вы знайшлі кажана ў Мінску ці каля яго або хочаце быць валанцёрам «Кажанаполіса», тэлефануйце: +375 29 213 92 57 (А1, Viber, Telegram, WhatsApp).
Кажаны — бясшкодныя стварэнні, хаця вакол іх існуе шмат стэрэатыпаў. Яны не агрэсіўныя, самі ніколі не нападуць на чалавека, калі іх не чапаць. Калі ж трэба ўзяць звярка ў рукі, рабіце гэта ў шчыльных пальчатках ці праз шчыльную тканіну.
Даказана, што кажаны не бяруць удзелу ў цыркуляцыі COVID-19 у чалавечай папуляцыі. Але людскія ірацыянальныя страхі часам прыводзяць да гібелі цэлых калоній. Пры гэтым на аднаўленне папуляцый многіх відаў патрэбныя дзесяцігоддзі: самкі рукакрылых могуць нарадзіць толькі 1-2 кажанятак у год.
Трэба ведаць, што з 19 відаў кажаноў Беларусі восем уключаныя ў нацыянальную Чырвоную кнігу, але ўсе знаходзяцца пад строгай аховай дзяржавы.
Жывуць кажаны ад некалькіх да 10-15 гадоў, хаця некаторыя асобіны — нашмат даўжэй. Самы стары вядомы навуцы кажан пражыў 43,5 гады, гэта была начніца Бранта — від, які сустракаецца і ў Беларусі.
Мінскі цэнтр рэабілітацыі рукакрылых «Кажанаполіс» створаны дзякуючы ініцыятыве Мінскага гарадскога аддзялення АПБ і працуе ў партнёрстве з Рэспубліканскім цэнтрам экалогіі і краязнаўства (РЦЭК) і Навукова-практычным цэнтрам Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі па біярэсурсах. Грошы на халадзільнік-«санаторый» былі сабраныя на краўдфадынгавай платформе «Мае сэнс». «Кажанаполіс» працуе па адрасе Мінск, вуліца Макаёнка, 8, на базе РЦЭК.
Паводле прес-рэлізу АПБ
