Васіль Жуковіч піша пра легендарную постаць беларускай літаратуры.
Не абы-куды адрасую сваё слова — у «Народную Волю», гэтую праўдзівую вястунку, якую нязменна любіла яна, старэйшая на планеце жанчына-пісьменніца. Выпісвала і чытала незалежнае перыядычнае выданне ад самага пачатку яго заснавання, не раз друкавала тут свае творы, а ў цяжкія перыяды яго жыццядзейнасці падтрымлівала грашыма.
І вось яе не стала, жыццё дакасіў жнівень, восьмы ягоны ранак, — на 99-й вярсце шырокага, багатага на падзеі шляху, адведзенага ёй лёсам. На трэці дзень было адпяванне і развітанне ў сценах крэматорыя, у яго рытуальнай зале. Родныя, блізкія, сябры, прыхільнікі жыццядайнага таленту слыннай творцы збіраліся на жалобную вячэру — побач з раёнам сталіцы, дзе яна жыла. Пазней урну з прахам нябожчыцы пахавалі на радзіме, ля матчынай магілы, у прысутнасці землякоў-вяскоўцаў, настаўнікаў Случчыны, супрацоўнікаў «Слуцкага кур’ера». Валодзя Васілевіч, сын Алены Сямёнаўны, калі апускалі урну, сказаў: «Бывай, мамачка!.. Ты вярнулася дадому».
Адышла. Назаўсёды. Такі непахісны закон.
«І ўсё ж як адчайна не хочацца змірыцца з гэтым непахісным "назаўсёды"!
Чалавек радаваўся, пакутаваў, тварыў... Чалавек жыў!
І хіба гэтага недастаткова, каб ён застаўся? У памяці, у душах, у сэрцах тых, хто ведаў яго, хто з ім сустракаўся, хадзіў па адных вуліцах?..
Успамінайма пра іх!»
Словы ў двукоссі належаць ёй самой. Іх знайшоў я ў кнізе «Першая жонка нябожчыка» (2002), дзе ў раздзеле «Успамінайма пра іх...» — гаворка пра кагорту творцаў, добра знаёмых і чымсьці блізкіх яе сэрцу. Тут іх цэлы тузін, паэтаў, празаікаў, артыстаў. Раней, у кнізе «Люблю, хвалююся — жыву» (1986), пісьменніца цёпла ўзгадвала Якуба Коласа, Янку Маўра, Міхася Лынькова, Івана Мележа... Прыйшоў час успамінаў пра Алену Сямёнаўну Васілевіч. Можна не сумнявацца: кожнаму, хто яе ведаў, успомніць ёсць пра што. Хто чытаў яе аповесці, апавяданні, эсэ, эцюды, роздумы, нататкі ды іншыя творы, абавязкова зноў і зноў — пры новым прачытанні — будзе знаходзіць там штосьці запаветнае, сакраментальнае — тое, што бясконца прываблівае і зачароўвае. І ў жыцці, і ў творчасці яна валодала усёй гамай пачуццяў, была бязмежна памяткою і ўлюбёнаю ў хараство, у белы свет. Некалі прапанавалі ёй з рэдакцыі аднаго расійскага часопіса: «Напішыце пра вашу творчую лабараторыю». Дужа дасціпна, з усім уласцівым ёй пачуццём гумару, яна адказала: «...у сваёй творчай "лабараторыі" я вылучыла б такі высокакаштоўны элемент, як любоў». Так, менавіта найперш любоўю прадыктавана ўся яе творчасць. Любоўю да Краіны Дзяцінства, адкуль паходзіць яе знакамітая тэтралогія «Пачакай, затрымайся...», уганараваная ў 1976 годзе Дзяржаўнай прэміяй БССР. Любоўю да нашай Бацькаўшчыны, да людзей, да мілагучнай роднай мовы. Пісьменніца выхавала ў сваёй душы высокую чуйнасць да моўнага багацця і напоўніцу авалодала гэтым найдарожчым скарбам. Цяпер аж цяжка паверыць, што было ў яе на пачатку пісьменніцкага шляху. Яе першую кніжку «Шляхі-дарогі» нямала хвалілі, і яна асмелілася пацікавіцца ў свайго куміра — любімага Якуба Коласа, ці спадабалася яму гэтае тварэнне. «Ён адказаў не адразу, — прызнаецца Алена Сямёнаўна ў сваім эсэ пра вялікага народнага паэта «На ўсё жыццё», — адказаў, гледзячы некуды ўбок: «Мова вельмі нязграбная. Трэба вучыцца мове».
«І гэта мяне страшэнна здзівіла. Нязграбная мова? У мяне і думкі пра гэта не было! — з гранічнаю шчырасцю працягвае яна сваё публічнае прызнанне. — Усе мае, як кастрыца, жарсцвяныя, "маючыеся" і "працуючыя", "нагадваўшыя" і "змагаўшыеся" нават не краналіся маіх вушэй. Яны ўсё роўна як ватай былі заткнутыя». І падагуліў гутарку Канстанцін Міхайлавіч катэгарычна: «Без мовы... Калі няма адчування слова, то не трэба і пісаць».
Ёй было вельмі сорамна: як магла адважыцца дакучаць?!.. «І ўсё ж, відаць, сорам той... пайшоў мне на карысць», — заўважае пісьменніца.
У творчым поспеху шмат можа быць складнікаў. Але калі ў нашым выпадку вызначальным складнікам называецца любоў, то вельмі дарэчы тут і памяць; яна асабліва адметная была ў Алены Васілевіч. У адной з кніжак сваіх яна расказала, як з роднай Даманшчыны бралі яе, васьмігадовую, у Слуцак, у Зялёны сабор, калі блізкая радня памінала там яе матулю (прайшоў год пасля смерці): «Памятаю, як правіў службу архірэй — увесь у белых рызах. Як прыслужвалі яму — таксама ва ўсім белым, як анёлы, са свечкамі ў руках хлопчыкі, не большыя за мяне... А яшчэ як на клірасе неабсяжнага сабора спявалі пеўчыя. І прасілі Бога за маю маму... "Упокой, Господи, души усопших раб твоих!" І як маліўся за яе архірэй у белых рызах... "Господи, помилуй! Господи, помилуй! Господи, помилуй!" Было горна і жаласна. І хацелася плакаць. І па маме... І плакаць ад кранальнага, крыштальнага таго спеву».
Якая была Алена Васілевіч, пісьменніца і чалавек, засведчылі не толькі яе творы, яе ўспаміны, а і, безумоўна, «думкі ўголас» — адказы на «жывыя» пытанні відных беларускіх перыядычных выданняў ды на іхныя анкеты. Пытанні почасту задаваліся вострыя, адказы — яшчэ вастрэйшыя. Першае пытанне Галіны Каржанеўскай, якая прадстаўляла «ЛіМ», датычылася настальгіі па былых часах; маўляў, ці не адносіцца Алена Сямёнаўна да тых «многіх» настальгуючых? Адказ, даволі разгорнуты, завяршыўся так: «Самі часы і гады — самі па сабе — яшчэ нічога не вызначаюць... Усё залежала — заўсёды — і залежыць ад людзей ці нелюдзяў, якія ўзнікаюць у пэўныя часы-гады і прыходзяць (ці захопліваюць яе!) да ўлады. І ўжо — ад Бога ці д’ябла (гісторыя чамусьці аддае перавагу д’яблу) — твораць яны сваю волю-ўладу над людзьмі. Дзе і як стукне каму ў галаву... Хіба ў нас сёння іначай?» (Апублікавана ў кнізе «Першая жонка нябожчыка».)
Недалікатным падаўся мне ўступ да наступнага пытання (пра тое, чым каштоўныя дзесяцігоддзі сталага жыцця; што яны прыўнеслі ў досвед творцы):
«— Існуе такі выраз: "Прыгожая старасць". Здаецца, гэта пра Вас.
— Вашымі вуснамі ды мёд піць... — сказала юбілярка (ёй спаўнялася тады 75). — Старасць, дарагая Галіна Анатольеўна, яна і ёсць старасць... З ёю толькі найлепш трымацца дому. Найлепш таксама пакідаць яе дома, калі ідзеш людзям на вочы...»
Далей адказ разгарнуўся ледзь не на старонку. Аніяк не магу прамінуць хоць бы вось гэта: «Я належу да тых шчаслівых людзей, якім лягчэй жыць без "амбіцый"... Ніколі, напрыклад, не было ў мяне імкнення "заняць пасаду"... Імкнення кідацца выконваць "сацыяльныя заказы". Не ўмела вынаходзіць і адгуквацца "ў час" на "актуальныя тэмы"... Не ўмела "закручваць" сюжэты: каб у чытача — валасы на галаве дыбам!»
У адной з гутарак «Крыніцу»-часопіс прадстаўляў Леанід Галубовіч (апублікавана ў «Крыніцы» № 25 і ў вышэйназваным выданні Алены Васілевіч). Апроч разваг пра жанчын у літаратуры ён пацікавіўся: «Наколькі для Вас творчасць ёсць катарга, наколькі — воля?» Адказ атрымаўся, на мой погляд, паэтычны: «Гэты стан, гэты свет ні з чым не параўнальны. Нават з каханнем — калі ты нібыта і па зямлі не хадзіла, а нібыта толькі лунала недзе... Пад аблокамі! Не параўнаеш нават з мацярынствам, калі туліш да перапоўненых пяшчотай грудзей сваё дзіця... Гэты стан душы назвы не мае!» Але не менш цікавы працяг адказу: «А што датычыць вызначэнняў: катарга, ланцугі, наручнікі... Усё гэта тады і ў таго, мабыць, хто сапраўды не здольны існаваць без творчых "кайданоў"... Не здольны, не можаш — адкладзі! Пахадзі босымі нагамі па зямлі... Леў Талстой і той араў і касіў і нават шыў боты... (І, пэўна так ратаваў сябе ад "катаргі"?..)» Далей гэты адказ разгорнуты яшчэ на паўстаронкі. З каштоўнымі думкамі і... творчымі сакрэтамі (прывяду хоць некалькі сказаў): «Сама я "ратуюся" тым, што паперад жанчына, чым пісьменніца. Я не ведаю пакут ад літаратуры. З мяне хапае майго жыцця... Гэта, аднак, не азначае, што пішацца мне лёгка. Гэтак узяла, прысела — мімаходзь — да стала і пайшла... страчыць! Кожны сказ на кожнай новай старонцы — сама з сабою — я прамаўляю, агучваю не адзін раз, не два, не сем разоў часам! Пакуль — на слых — не загучыць ён у адпаведнай — на гэты момант — адзіна патрэбнай мне танальнасці... Іншая справа, што праз нейкі час — не раз так здараецца — усё зноў "ляціць", зноў патрабуе новага пошуку. Але хіба гэта пакута, катарга?.. Гэта — найсаладзейшая, найжаданая няволя!»
Наступнае пытанне прагучала так: «Вы — укаранелая традыцыяналістка ў літаратуры. Але ж, пэўна, адчуваеце, як літаратура пачынае задыхацца сама ад сябе — ад напісанага, назапашанага, напластаванага стагоддзямі... Ды і тое выцясняецца з духоўнага ўжытку тэлеэкранам, кіно, камп’ютарнымі праграмамі... Што рабіць Слову, каб не ўпусціць чалавека?» Пачатак пытання, мабыць, некарэктны. Гэта адчулася ў першых сказах адказу: «Я сапраўды — "укаранелая". Я не навучылася ні хадзіць на галаве, ні станавіцца на катурны...» А на істотнае пытанне пісьменніца дала сутнасны адказ: «Избави нас от лукавого...» Шчырае Высокае Слова — яно мае гэтакую ж боскую ўладу, калі звернута да розуму, да сэрца і сумлення (калі яны ёсць у чалавека, а калі «сатана правит бал»?). Слова ўжо ўпусціла чалавека. А яшчэ больш упусціла грамадзяніна... У нашай дзяржаве».
Восьмае па ліку пытанне назаву яршыстым: «Чаму ў нашай літаратуры нічога з забароннага па тых часах не засталося ляжаць у пісьмовых сталах літаратараў? Ці было такое замірэнне з пануючым ладам жыцця, што ўжо і не верылася, і не думалася пра магчымае іншае будучае? Званні, ордэны, прэміі, ганарары, сталы заказаў, кватэры, дамы творчасці — адным словам, закармліванне пішучай браціі, вядома, давала патрэбны плён, атрафіравала творчасць... Як вы сябе адчувалі ў той сітуацыі і як чалавек і як пісьменніца?» Бадзёры «экзаменатар», мабыць, не чакаў такіх узважаных, пераканаўчых контраргументаў: «Хто яго ведае, чаму ў нашых, беларускіх, шуфлядах-сталах нічога ("як у людзей") не засталося "дысідэнцкага"... Можа, гэта праз "ментальнасць" нашу — асцярожнасць беларускую... Напішаш, пакінеш, схаваеш... А там прыедуць уначы, знойдуць... Ды, вядома ж, і павязуць!.. ...Што датычыць званняў, кватэр, ордэнаў, ганарараў, сталоў заказаў, дамоў творчасці... Дык, мілыя мае праведнікі! Назавіцеся мне хоць адзін, хто з вас адмовіўся — учора, пазаўчора, сёння не даюць! — ад кватэры, ці ганарараў, ці таго ж стала заказаў, ці Дома творчасці? Ці не імкнуўся — на злом галавы! — у члены Саюза пісьменнікаў? (Выключэнне, мабыць, толькі Анатоль Сідарэвіч і Сяргей Дубавец.) І што — вы ўсур’ёз так думаеце пра "атрафіраваную" творчасць? А такое імя — адно толькі! — як Іван Мележ — вам нічога не гаворыць? Ці, можа, сёння нехта з "новых" апярэдзіў ужо яго? ...У мяне заўсёды быў — так склалася жыццё — найперш бясконцы жаночы марафон. (Самой гадаваць, вучыць, ладкаваць дзяцей. Не заўсёды паспяхова, не заўсёды, як хацелася...) Літаратура — хацела я таго ці не хацела — была як бы на другім плане. Што, аднак, не пакідала ў мяне адчування ні абдзеленасці, ні няшчаснасці. Тым больш не выклікала зайздрасці: ні да чужога поспеху, ні да чужых лаўраў ці дабрабыту... Зайздросціла я, грэшніца (і не знаходзіла ў сабе ні розуму, ні моцы суцешыць сябе), жанчынам-мацяркам: у каго былі... ружовыя тоўсценькія дзеці! Мае былі — сухары-зялёнкі... Вам смешна? А я вось выказалася — і як быццам зняла грэх з душы...»
Вядома, якая балючая ў беларусаў тэма роднае мовы. Дзявятае пытанне Л.Галубовіча да шаноўнай госці часопіса было такое: «Якімі вам бачацца перспектывы беларускай мовы і літаратуры на ўваходзе ў трэцяе тысячагоддзе?» Адказваць Алена Сямёнаўна пачала як бы здаля: «Прэзідэнт Украіны Кучма ў Канадзе — пры афіцыйным пратаколе — пакуль не забяспечылі яму перакладчыка з яго роднай — украінскай! — мовы, на чужой мове не сказаў ні слова! Гонар нацыі. У Беларусі — пасля прэзідэнцкага рэферэндуму — жыхарства рэспублікі атрымала законны (?!) дазвол адмовіцца ад беларускай мовы. Мовы нацыі! І прэзідэнт рэспублікі і дагэтуль нават не здольны ўразумець, як ён перад усім цывілізаваным светам сам сябе... высек! ... Пра якую перспектыву можна весці гаворку пры такім лікбезаўскім узроўні дзяржаўнага "мыслення"?» Крытыка вышэйшай дзяржаўнай асобы не была забаронена, аднак такое сабе дазволіць мала хто мог... Яна была па-грамадзянску смелая.
Рэдакцыя той жа «Крыніцы» папрасіла Алену Васілевіч даць адказы на анкету — скласці сваю міні-анталогію, назваўшы 21 верш 21 беларускага паэта ХХ стагоддзя. І яна склала — ад Янкі Купалы («А хто там ідзе?..») да Леаніда Дранько-Майсюка («Вершы чароўнай А.»). Але яна так любіла і ведала паэзію, што недаўменна ўздыхнула: «Я вычарпала "ліміт"? А паэмна-вершаваныя філасафічныя "Сады" лірыкаў-казачнікаў Уладзіміра Дубоўкі і Васіля Віткі? Было там дзе разгуляцца на волі няўтомнаму Пегасу!.. А лірыка Генадзя Бураўкіна і Васіля Зуёнка, непадробным пачуццём усё зведаўшага і ўсё спасцігшага падабрэлага сэрца ўзнесеная на новую мудрую вышыню? А космас, а фантасмагарычная галактыка паэтычных уладанняў Рыгора Барадуліна! Як адшукаць у яе бязмежжы адзін толькі верш? Я ўпэўнена, сам Барадулін будзе блукаць і стоміцца. А Разанаў Алесь? Яго надвоблачны ўзлёт — адзіны ў абраным ім курсе (хоць у яго нямала ўжо і эпігонаў) — ён сягнуў сёння далёка за межы (і геаграфічныя) беларускай Паэтычнай Дзяржавы. Што дае падставу ганарыцца ўсім нам: Беларус-Паэт нарэшце стаў вядомы не толькі як "пан сахі і касы". Ах, каб толькі ў гэтым над і завоблачным узлёце побач з Майстрам было крышачку цяплей і звычайнай зямной душы...» Яшчэ і постскрыптум ёй спатрэбіўся, каб назваць паўтузіна менш вядомых.
Дарэчы, і ў прозе заўважаліся ёю не толькі знакамітыя і шырокавядомыя. Прыклад паказальны: «Прачытала пранізліва шчымлівыя "Дзіцячыя гульні пасля вайны" Міколы Купрэева. Колькі ў гэтай аповесці-ўспаміне чалавечай дабрыні і спагады! (Наша літаратура, як і само жыццё сёння, наталяе сябе — амаль выключна — жорсткасцю і падзеннем роду людскога.) Якія "нябачныя свету слёзы", сцішаныя, дзяціныя, дрыжаць на яе старонках...» Увага да аўтараў сталася ў жыцці Алены Васілевіч неад’емнай з даўняй пары, калі яна была кансультантам у «Курской правде», а пасля загадвала аддзелам культуры ў часопісе «Работніца і сялянка». Там, у часопісе, друкаваліся многія, а некаторыя нават пачыналі свой творчы шлях. Яшчэ школьнікам В.Кастручын гартаваў свае творчыя сілы якраз у рэдакцыі гэтага даступнага выдання. «Ольгина долька» — так назывўся яго першы аповед пра мурашку, ухвалены і надрукаваны Аленай Васілевіч. Пазней яна блаславіла яго першы зборнік «Берёзкины одёжки». Пасля рэкамендавала маладога творцу ў пісьменніцкі саюз. Валерый Кастручын стаўся вядомым не толькі ў Беларусі. Алена Сямёнаўна яго пачала называць беларускім Прышвіным. Замацавалася за ім і колішняя, ёй жа прыдуманая, мянушка: Мурашка. Кастручын па-беларуску піша сваё імя — Валер. Ён з добрым хваляваннем распавядае: «Штогод, з 2010-га да 2019-га, да дня нараджэння Алены Сямёнаўны я прыходзіў з новым зборнікам, уручаў ёй з аўтографам, і на кожную кніжку яна адгукалася. А ў 2019 годзе, пазнаёміўшыся з кнігай апавяданняў «Ангел милый», яна сказала: «Вы — сур’ёзны пісьменнік».
Два лісты ад Алены Васілевіч зачытваў мне вядомы пісьменнік Уладзімір Ягоўдзік. Яна, тадышняя загадчыца рэдакцыі ў выдавецтве «Мастацкая літаратура», заўважыла ягоны талент і запрашала прыслаць рукапіс будучага зборніка.
Я звярнуўся да Андрэя Федарэнкі, аднаго з маіх самых любімых празаікаў, з пытаннем, што ён думае пра Алену Васілевіч. Ён сказаў мне, што любіў і паважаў яе, як мала каго. «Некалі ў часопісе "Крыніца" ў рубрыцы "Постаць" напісаў пра яе колькі староначак, хваліў "Пачакай, затрымайся..." ды іншае, ставіў у адзін шэраг з Мележам і Чорным. Яна прыслала мне ўдзячны ліст, затым яшчэ адзін. Тыя лісты берагу як каштоўную памяць».
У тым часопісе, пра які ідзе гаворка («Крыніца», № 25), Андрэй Федарэнка, пранікліва разважаючы пра пісьменнікаў розных, у тым ліку і пра А.П.Чэхава, адзін ягоны твор, Алену Васілевіч адносіць да імпрэсіўных творцаў, «якія не стараюцца ўладарыць над чытачом, а ідуць з ім поруч, здзіўляюцца разам з ім, даюць яму волю для асацыяцый». Там ён выступіў і як глыбокі аналітык, і, найперш, як таленавіты і рэдкасна ўважлівы чытач. Натуральна, Алена Сямёнаўна адазвалася. І адазваўся на маю просьбу Андрэй, малайчына, скапіраваў ейны лісток за 5 студзеня 1997 года, лісток настолькі прачулы, іскрысты, жыватроплівы (слова В.Ластоўскага), што, калі б я і не ведаў, ад каго ён, пазнаў бы: «Дарагі Андрэй Міхайлавіч! Не! — мілы Андрэй! Учора "Крыніца" падаравала мне "Крыніцу" (№ 25). Па шчырасці кажучы — і з нечаканым, і з вельмі, па-мойму, узнёслым "партрэтам"... І ў ёй Ваша добрае, вельмі важнае для мяне слова! Чаму важнае? Таму што прагучала яно з вуснаў сённяшняга маладога чалавека, пісьменніка, талент якога я люблю! Ён мне блізкі, і ён грэе і суцяшае маю душу... Ёсць Дабрыня, ёсць Светласць! Ёсць тое чароўнае, што здольна запальваць у душы чалавека шчасце... Але гэта я не ўмею вызначыць словамі... Дзякуй Вам! Сардэчна (подпіс Алена Васілевіч). З Новым годам! З Калядамі!»
Не памылюся, калі скажу: любоў да талентаў, самых розных, пульсавала ў яе ў крыві, неверагодна чыстая, таму і прадыктоўвала: «Лячуся хараством»; «Хараство выратуе свет? Ці выратуе — не ўпэўнена. Што лечыць — прысягаю».
Алена Васілевіч была своеасаблівым Эстэтычным Цэнтрам. У ёй столькі жыло сонца, што да яе людзі імкнуліся адусюль. А шанавала не толькі геніяў, класікаў — яна высока цаніла, часта цытавала маладзейшых, непаўторных: Міхася Стральцова, Жэню Янішчыц, Ніну Мацяш, Веру Вярбу, амаль земляка Леаніда Галубовіча, заакіянскіх беларусаў — Наталлю Арсенневу і Алеся Салаўя... У яе зямной галактыцы ставала месца ўсім улюбёным, закаханым, зачараваным, нераўнадушным, усяму чалавечнаму. А што да лячэння хараством, то найперш сваім хараством яна лячыла. У кастрычніку 1985-га, калі Алена Васілевіч аказалася ў санаторыі «Прыдняпроўскі» (пад Рагачовам), да яе дайшла чутка, што ў Жэні Янішчыц вельмі цяжка захварэў сынок. Цытую радкі з непараўнанага эцюда «Жэня, Жэнечка, дзе ты?!»: «Ці я не ведала, колькі важыць матчына пакута над хворым дзіцем?.. Ведаючы, што шчырае слова спагады і падтрымкі калі і не паможа, то хоць гаюча павее на збалелае сэрца, я тут жа напісала Жэні ліст. А неўзабаве атрымала і ад яе адказ. «Мілая Алена Сямёнаўна, добрага Вам здароўечка! Дзякуй Вашаму адзыўліваму шматпакутнаму сэрцу, дзякуй за ўсе харошыя пажаданні!»
Той Жэнін ліст быў грунтоўны — пра ўсё перажытае над цяжка хворым сыночкам. Яшчэ цытую Алену Васілевіч: «...Перачытваю старонкі таго даўняга Жэнінага пісьма, і, здаецца, і сёння, як жывую, бачу яе, укленчаную перад сынавым ложкам, над спалатнелым любым тварыкам... Чую роспачны голас-маленне да дактароў, да Бога: "Выратуйце!.. Злітуйся, Усявышні, над маім сыночкам!" ...Знямелая Муза пакідае бальнічную палату. Застаецца адна Маці. Сам-насам са сваёй Любоўю, Надзеяй і Верай. Вершы вернуцца да яе потым. Пра вершы Жэні Янішчыц пісалі і яшчэ напішуць. Іншыя. Я ведала Жэню не толькі як Паэтэсу. Я ведала — Маці і Жанчыну».
Крыху вышэй чытаю: «...Перагортваю Жэніны кнігі. Па многу разоў вяртаюся і перачытваю радкі, якія помню і люблю. Нешта, пэўна, блізкае і сугучнае знаходзіла, адчувала і яе душа на маіх уласных старонках».
«Мілая Алена Сямёнаўна, дай Бог здароўя, бо жаль наш несканчоны. Дзякуй лёсу, што ёсць Вы і Ваша глыбокае сэрца. Ваша творчасць!!! Ваша Жэня Янішчыц». (Такі надпіс пакінула паэтэса на кнізе лірыкі «Пара любові і жалю».)
***
Хто б ты ні быў, шаноўны чытач, думаю, лёгка ўявіш, як пашанцавала мне, што і я зведаў напоўніцу цеплыню і святло няўтомна-чалавечнага сэрца-сонца Алены Васілевіч. І ў кнігах. І ў жыцці, працуючы ў рэдакцыі, якой яна кіравала. Тады мы выдавалі добрыя кнігі, напрыклад — «Люблю будзённы дзень». Дзякуй, Алена Сямёнаўна, за свята нашых плённых будняў! За абаяльную ўсмешку Вашых вуснаў і вачэй! За Вашы кнігі, да якіх вяртаюся як да гаючай крыніцы. Ніколі не забуду Ваша крылатае мне пажаданне «Нястомнага ўзлёту ў паэзіі, нястомнай хады ў прозе» на тытульнай старонцы кнігі «Пачакай, затрымайся...» у красавіку 1979 года. Нашмат пазнейшы аўтограф Вы мне падаравалі з кнігаю «Першая жонка нябожчыка»: «Васілю Жуковічу... Якія тут скажаш словы, дарагі Васіль? Радуюся, што Вы ёсць у беларускай паэзіі. І не меней захапляюся, што проза даруе Вам таксама натхнёныя спатканні... Выбірайце (час ёсць!), якая з гэтых каханак мілейшая Вам. І няхай іскрыцца насустрач ёй Ваша паэтычнае, усё ж паэтычнае! Пяро!»
Яшчэ я Вам дужа ўдзячны, што выдатна выхавалі сына, з кім я пасябраваў і каго палюбіў як брата. Ён жа ахоўна дагледзеў Вас і здзейсніў усё так, як Вы хацелі. Светлая памяць!