Выстава «Мастацтва намадаў Вялікага стэпу»

З 2 снежня 2017 г. у Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь пачне працаваць выстава «Мастацтва намадаў Вялікага стэпу» ў рамках праекта «Шэсце Залатога чалавека па музеях свету».

Мэта міжнароднага выставачнага праекта «Шэсце Залатога чалавека па музеях свету» – пазнаёміць замежнага гледача з культурнай спадчынай Вялікага стэпавага пояса Еўразіі эпохі ранняга жалеза.

На выставе будзе прадстаўлена сакскае золата эпохі ранняга жалеза VII–ІІІ стст. да н.э. У 1969 годзе ў кургане Ісык у 50 км на ўсход ад г. Алматы археалагічнай экспедыцыяй пад кіраўніцтвам вядомага казахстанскага археолага Кемаля Акішава была адчынена пахавальная камера з сакскім правадыром. Усе ўпрыгажэнні касцюма і галаўнога ўбору правадыра ляжалі некранутымі ў той паслядоўнасці, у якой яны былі нашыты на адзенне. Гэта дало магчымасць узнавіць унікальную мадэль «Чалавека ў залатым адзенні». Убранне насілі ў дні ўрачыстых прыёмаў і парадных аглядаў. Адзенне знойдзенага сакскага правадыра ўпрыгожвае складаная, поўная гармоніі кампазіцыя з бляшак з выявай жывёл, раслінных матываў і геаметрычных фігур. Усе яны з’яўляюцца творамі мастацтва і належаць да помнікаў скіфа-сібірскага звярынага стылю. Пахаваны ў кургане воін сапраўды быў «залаты». У пахавальнай камеры археолагі знайшлі 4800 упрыгожванняў. Пасля фараона Тутанхамона гэта найбольшая колькасць залатых прадметаў, калісьці знойдзеных у могільніках.

Сёння «Залаты чалавек» вядомы ўсяму свету і з’яўляецца сімвалам Рэспублікі Казахстан. Казахстанская археалагічная навука за няпоўныя паўстагоддзя, з 1969 па 2013 год, паказала свету шэсць «Залатых людзей», што адлюстроўвае культурную спадчыну Вялікага стэпавага пояса Еўразіі.

Унікальнай знаходкай гэтага кургана з’яўляецца таксама маленькі срэбны кубак, які змяшчае двухрадковы надпіс з 26 знакаў рунічнага пісьма. Раней у навуцы лічылася, што пісьменнасць на тэрыторыі Казахстана з’явілася нашмат пазней, але гэты надпіс на срэбным кубку ёсць доказ таго, што пісьмо тут з’явілася амаль на тысячу гадоў раней.

З дня адкрыцця кургана Ісык прайшло больш за 40 гадоў. За гэты час выдадзена некалькі кніг і дзясяткі навуковых артыкулаў. Па сённяшні дзень вядуцца гісторыка-аналітычныя, лінгвістычныя, мастацтвазнаўчыя, археолага-культуралагічныя даследаванні ісыкскай знаходкі.

На выставе таксама прадстаўлены вырабы, знойдзеныя ў кургане старажытных качэўнікаў Бярэль, што атрымалі сусветную вядомасць дзякуючы пахаванням знаці і высокамастацкім вырабам, якія выкананы ў скіфа-сібірскім звярыным стылі і захаваліся ў зоне штучна створанай мерзлаты.

 Работа выставы будзе працягвацца да 28 снежня 2017 года.

Куратар выставы – Нікіта Моніч, навуковы супрацоўнік аддзела рускага і замежнага мастацтва Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь.