«Юльян Тувім у беларускіх акулярах». Лекцыя ад Андрэя Хадановіча

У Сусветны дзень перакладчыка ў межах цыклу «Санаторый пад клепсідрай» паэт і перакладчык Андрэй Хадановіч прачытае лекцыю «Юльян Тувім у беларускіх акулярах».

Дата: 30 верасня

Час: 16:00BY/15:00PL

Месца: Прастора польскай культуры 

13 верасня 2024 г. споўнілася 130 гадоў з дня нараджэння геніяльнага польскага аўтара — добрая нагода паразмаўляць пра яго паэтычныя адкрыцці і літаратурныя іпастасі, а таксама пра беларускія версіі яго твораў. Вось некаторыя з пытанняў, пра якія пойдзе размова.

• Амплітуда геніяльнасці: ад хуліганскіх правакацый да глыбокай лірыкі.

• «Адгадваць рыфмы строга забаронена»: скамандрыт-скандаліст і кавярня «Пад пікадорам».
  Паэт у жанрах масавай культуры: скетчы для кабарэ, гумарэскі, эстрадныя шлягеры.

• «ПрадСТАФіць профіль чалавека»: літаратурны радавод і паэтычнае наватарства Тувіма. Стылістычныя і лінгвістычныя адкрыцці творцы.

• «Катора гадзіна, пане гаўнавозе?»: палітычная сатыра і паэтычны гратэск у «Балі ў оперы».
  «Акуляры на ўласным носе»: паэтыка дзіцячых вершаў Тувіма.

• «Мы, польскія габрэі»: пытанне нацыянальнай ідэнтычнасці. «Грамадзянін польскай мовы».

• «Праз Атлантыку ўспамінаў»: эмігрант часоў другой сусветнай і паэма «Польскія кветкі».

• Тувім-тэарэтык і практык паэтычнага перакладу. «Чатырохрадкоўе ў працы» як іранічны маніфест перакладчыка.

• Польскі класік па-беларуску. Васіль Сёмуха як перастваральнік і інтэрпрэтатар Тувіма.

***

Юльян Тувім (1894-1953) — знакаміты польскі паэт і перакладчык. Нарадзіўся ў Лодзі ў польскай габрэйскай сям’і. Вывучаў права і філасофію ў Варшаўскім універсітэце, але курсу не скончыў, цалкам аддаўшыся творчасці. У 1918 годзе выйшаў першы зборнік паэзіі «Czyhanie na Boga», праз два гады «Sokrates tańczący» і яшчэ праз два — «Siódma jesień». Актыўна выкарыстоўваў у сваёй паэзіі гутарковую мову. Для ранніх вершаў уласцівы аптымізм, што паступова замяняецца горкім светабачаннем. Паэма «Баль у оперы», якая сатырычна выяўляла рэжым часоў санацыі, была забароненая цэнзурай. Ю.Тувім — адзін з заснавальнікаў эксперыментальнай літаратурнай групы «Скамандр» (1919). З 1924 вёў штодзённую калонку ў газеце «Wiadomości Literackie». У перадваенныя і ваенныя гады рэзка крытыкаваў фашызм. У эміграцыі, у Бразіліі і ЗША, працаваў над паэмай «Польскія кветкі», што засталася няскончанай. Пасля другой сусветнай вярнуўся на радзіму. Выпусціў анталогію польскай паэзіі, зборнік сатырычных твораў «Piórem i piórkiem», шмат перакладаў. Шырока вядомы сваімі дзіцячымі вершамі.