Алесь Бяляцкі – грамадскі дзеяч, праваабаронца, заснавальнік і кіраўнік праваабарончага цэнтру «Вясна», які ўжо шмат гадоў дапамагае рэпрэсаваным беларусам. Сёння, 25 верасня, Нобелеўскі лаўрэат сустракае за кратамі свой чацвёрты, а ўлічваючы папярэдняе зняволенне, — ужо сёмы Дзень народзінаў.
Алесь Бяляцкі. Фота: spring.org
Ад рок-гурта да правааборонцы
У 80-х гадах Алесь вучыўся ў Гомелі на гісторыка-філалагічным факультэце. У гэты перыяд ён захапіўся ідэяй папулярызацыі беларускай мовы і культуры.
«Мы збеларусіліся канчаткова і беспаваротна», – узгадваў ён.
У студэнцкія гады Алесь быў удзельнікам рок-гурта «Баскі»: творы музыкі пісалі на беларускай мове, а хітом стала песня з словамі: «Толькі так! Свой трымай кірунак! Толькі так! У гэтым наш ратунак! Толькі так!»
Студэнцкі рок-гурт «Баскі»
З 1989 па 1998 год Бяляцкі працаваў у Літаратурным музеі Максіма Багдановіча.
Пасля атрымання Беларуссю незалежнасці Алесь стаў дэпутатам Мінскага гарадскога Савета і быў ім да ажно да 1996 года. У гэтым жа годзе ён і заснаваў праваабарончую арганізацыю «Вясна».
Крымінальны пераслед і Нобелеўская прэмія
У 2011 годзе Алесь быў арыштавана па крымінальнай справе і прызнаны палітвязнем. Тады за кратамі ён правёў 4 гады.
Другі раз Бяляцкага арыштавалі ў 2021-м: ён атрымаў 10 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага рэжыму.
«Я зазіраю сабе ўсярэдзіну, і здаецца, што мае ідэалы не зьмяніліся, ня страцілі каштоўнасьць, не патускнелі. Яны заўжды са мной, і я ахоўваю іх, як магу. Яны – як адлітыя з золата, і іх не бярэ іржа», – пісаў праваабронца з-за кратаў у сваёй Нобелеўскай лекцыі.
У 2022 годзе Алесь Бяляцкі стаў лаўрэатам Нобелеўскай прэміі міра, разам з украінскім «Цэнтрам Грамадзянскіх Свабод» і расійскай праваабарончай арганізацыяй «Мемарыял». Бяляцкі стаў другім лаўрэатам з Еўропы, які атрымаў узнагароду за кратамі. Першым быў Карл фон Асецкі ў 1935 годзе, які быў ворагам нацысцкай Германіі.
Падтрымка
У падтрымку Алеся Бяляцкага выказваліся міжнародныя праваабарончыя арганізацыі, а таксама еўрапейскія палітыкі.
Сябры і паплечнікі Алеся Бяляцкага ладзяць акцыі салідарнасці з ім.
Далучыцца да акцый можна сёння а 14-й у Вільні (Naugarduko, 7) і ў 18 гадзін у Варшаве (Plac Konstytucji, каля будынка Plac Konstytucji, 6).
Таксама акцыя салідарнасці пройдзе пройдзе каля беларускай амбасады ў Брусэлі. Удзельнікі акцыі збіраўцца перадаць у амбасаду 82 000 подпісаў з патрабаваннем вызваліць Бяляцкага і ўсіх беларускіх палітвязняў.
Напісаць ліст Алесю Бяляцкаму можна па адрасе: калонія № 9. 213410, г. Горкі, вул. Дабралюбава, 16, Аляксандру Віктаравічу Бяляцкаму.
