• budzma.by
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • «Разумняты»
  • Словы мацней
  • Вандруем разам
  • «Пра тэхналогіі і не толькі»
  • Афіша
08.11.2011 | Літаратура

Беларуска-ангельская паэтка Вальжына Морт: “Мы ўсе ненармальныя” (інтэрвію)

Беларуская паэтка Вальжына Морт, якая з 2006 г. жыве і працуе ў ЗША, выдала свой дэбютны зборнік англамоўнай паэзіі “Collected Body” (“Зборнае цела”), які выйшаў у амерыканскім выдавецтве Copper Canyon Press.

Праўда, гэта ўжо другая англамоўная кніга паэткі. Зборнік-білінгва “Factory of Tears” (“Фабрыка слёз”), ангельскія пераклады для якога зрабілі Элізабэт і Франц Райты, выйшаў у 2008 годзе.

Амерыканскае выданне CBSBaltimore.com распытала ангельска-беларускую паэтыку пра яе новую кнігу .

CBSBaltimore: Што цябе натхніла на зборнік “Collected Body”?

Вальжына Морт: Нішто не натхняе на натхненне, калі можна так сказаць. Натхненне прыходзіць і сыходзіць, калі само таго пажадае, і не варта высвятляць, што яго выклікала. Зборнік “Collected Body” здарыўся са мной летам 2009, каля я гасцявала на маленькай выспе ў Паўночным моры, а пасля я працавала над кнігай яшчэ два гады, рэдагуючы, падразаючы, пішучы і перапісваючы. Кніга прасякнутая ідэяй ператварэння (на вокладцы выявы Леды і Лебедзя), падарожжа і пачуццёвасці ў жаноцкасці ды ландшафтах. Дзеянне ў кнізе таксама адбываецца збольшага паміж двума вельмі адрознымі ландшафтамі — марскім узбярэжжам, пра якое апавядаюць вершы ад Паўночнага да Карыбскага мора, і пляскатым, ізаляваным ландшафтам Беларусі.

CBSBaltimore: У паэзіі ты даследуеш такія змрочныя паняткі і табу, як гвалт і сэкс. Вам падаецца, варта выкрываць заганныя праявы жыцця?

ВМ: Не магу сказаць, што гвалт і сэкс — гэта табу, асабліва, скажам, у культуры Галівуда, якая штодня іх прадукуе. Мне падаецца блюзнерствам разважаць пра тое, ці варта выкрываць або хаваць іх у Амерыцы, дзе яны заўважныя на кожным кроку, дзе гэта фактычна адзіныя рэчы, якія добра прадаюцца. Таксама не думаю, што я як паэт шмат на іх канцэнтруюся, хаця ў “Collected Body” пачуццёвасці нашмат больш, чым у маёй першай кнізе “Factory of Tears”. Але мяне асабіста вельмі цікавіць мастацтва — і ў фільмах, відаць, гэта рэалізуецца найлепш, — якое дэманструе, што за вычварэнне нашая так званая нармальнасць. Нармальных людзей няма. Мы ўсе ненармальныя. І, мабыць, гэта адзінае больш-менш цікавае ў нас. Я б параіла аўстрыйскага рэжысёра Міхаэля Ханэке. І справа тут не ў выкрыванні “заганных праяваў жыцця”, а ў тым, каб прымусіць твайго гледача не спаць, калі ты паказваеш свой твор, а тварыць разам з табой.

CBSBaltimore: Табе цяжка заглыбляцца ў гэтыя змрочныя рэчы для сваіх вершаў?

ВМ: Не. Я ўдзячная, што магу рабіць гэта і інакш сваё жыццё не ўяўляю.

CBSBaltimore: Паэзія — гэта нібыта танец, са сваім рытмам, формай, пачуццём. Калі б твая паэзія была танцам, то якім?

ВМ: Я б не стала параўноўваць паэзію з танцам, бо, па-мойму, гэта нашмат вышэйшая форма мастацтва. Пра рытм, форму і пачуццё мы можам казаць у дачыненні да любога віду мастацтва. Але ў адрозненне ад іншых формаў, і перш за ўсё танцу, паэзія выконвае важную антрапалагічную задачу, захоўваючы чысціню нашай мовы, вызваляючы яе ад размоўных клішэ і іншых выразаў, што не нясуць ніякага эстэтычнага напаўнення, а толькі ўтылітарнае.

CBSBaltimore: А ці лічыш ты сваю паэзію песняй? Якую мелодыю выканаў бы для чытачоў зборнік “Collected Body”?

ВМ: Карані паэзіі ў песні, таму кожны верш — гэта песня, гэта малітва. Аднак, як і з танцам, музыку верша нельга спрасціць да мелодыі. Калі я пісала “Collected Body”, я шмат слухала Ферэнца Ліста, Шапэна і Брамса, але мы таксама мусім гаварыць пра розную музыку, якую шукае паэт, калі піша свае вершы. Мабыць, найлепшае слова — радасць, тое, як усё наўкола спявае нам у момант сапраўднага шчасця. Часам мы называем гэта музыкай, часам паэзіяй, часам радасцю, таму што ў гэтага пачуцця насамрэч няма назвы — гэта тое, што хоча пазбегнуць любых ярлыкоў. Мы ведаем яго толькі калі адчуваем. І паколькі яно не мае назвы, адзіны шлях, якім мы вырашылі яго злавіць, ляжыць праз мастацтва.

CBSBaltimore: Ты вандроўніца. Якія месцы цябе натхняюць?

ВМ: Я жыву сціпла, збіраю грошы і еду вандраваць. Стараюся заставацца на адным месцы прынамсі месяц, звычайна такое здараецца ўлетку. Творчыя рэзідэнцыі выдатна для гэтага пасуюць. “Collected Body” я напісала паміж дзвюма рэзідэнцыямі — “Sylt Quelle” на выспе Зюльт у Нямеччыне і “Internationales Haus der Autoren Graz” у Аўстрыі. Пасля я спынілася ў рэзідэнцыі “Alice Yard” у Трынідадзе, а заканчвала рэдактуру кнігі наступным летам у Марока па стыпендыі ад фундацыі Lannan. Цяпер я пішу вам зноў з Аўстрыі, дзе жыву ў “Literaturhaus” горада Крэмса на Дунаі. Я люблю вялікія прасторы, як мора ці пустыня. Я вырасла ў маленькай і цалкам ізаляванай краіне без аніякага выхаду да мора. У дзяцінстве мора было для мяне нечым накшталт Бога, ты магла толькі чытаць пра яго, але, магчыма, ніколі не магла б яго пабачыць. Мабыць, таму я і кампенсую цяпер гэты недахоп ля розных мораў.

 

Адбу Алі Ітан

 

Вальжына Морт — беларуская паэтка і перакладчыца. Нарадзілася ў Мінску, скончыла МДЛУ. Друкавалася ў беларускіх і замежных часопісах, у сумесных зборніках паэзіі “12+1. Конкурс маладых літаратараў імя Наталлі Арсенневай” (2004), “Frontlinie” і інш. Яе першы паэтычны зборнік “Я тоненькая, як твае вейкі” выйшаў у 2005 годзе ў Мінску.

Набыць кнігу “Collected Body” можна праз інтэрнэт-краму Amazon.com.

Выбраныя вершы з гэтага зборніка неўзабаве з’явяцца ў новым нумары інтэрнэт-часопіса “ПрайдзіСвет”.

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Адукацыя Гісторыя

След Рагнеды і два Менскі. Што «накапалі» археолагі і як гэта змяняе погляд на беларускую гісторыю

Наогул, навука — занятак, скажам так, «на аматара»: сумны, кабінетны, для дасведчаных. Каб убачыць сувязь «вузкаспецыяльных»...

valiancina_shauchenka
Адукацыя

Як будуць вучыць патрыятызму ў беларускіх школах? Мінадукацыі зацвердзіла праграму новага факультатыва

У Беларусі другі год вывучаюць «Асновы духоўна-маральнай культуры і патрыятызму». Гэта факультатыўныя заняткі для вучняў...

valiancina_shauchenka
Грамадства Гісторыя

Як аддавалі Беласток

16 жніўня 1945 года ў Маскве была падпісана дамова паміж СССР і Польшчай аб канчатковым вызначэнні савецка-польскай мяжы....

valiancina_shauchenka
Культура Грамадства

Традыцыя вырабу чоўна ў вёсцы Перароў атрымала статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці

Рэспубліканская навукова-метадычная рада па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны адзінагаласна падтрымала прапанову,...

Апошнія навіны

    Адукацыя Гісторыя
    След Рагнеды і два Менскі. Што «накапалі» археолагі і як гэта змяняе погляд на беларускую гісторыю
    Адукацыя
    Як будуць вучыць патрыятызму ў беларускіх школах? Мінадукацыі зацвердзіла праграму новага факультатыва
    Грамадства Гісторыя
    Як аддавалі Беласток
    Культура Грамадства
    Традыцыя вырабу чоўна ў вёсцы Перароў атрымала статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці
    Грамадства Гісторыя
    Колькі карон было ў Стэфана Баторыя і які іх лёс
    Культура Літаратура
    Акцёры як літаратурныя героі
    Грамадства Гісторыя
    Знайшлі яшчэ адну копію самай знакамітай гравюры Гродна. Але захавалася толькі палова
    Грамадства
    «Такія гісторыі здараюцца таму, што мы дазваляем моўнай дыскрымінацыі быць». Аліна Нагорная — пра тое, як у Беларусі затрымліваюць за мову
    Грамадства
    Нешта неверагоднае! Глядзіце: школьнікі пабудавалі плыт з 6 тыс. пластыкавых бутэлек – зараз на ім можна перавозіць 2 легкавыя машыны
    Грамадства Асоба
    Ганна Севярынец: Чалавек не можа і не мусіць мець усёдазволенасці, яму ў гэтым блага
    Грамадства
    Сайт газеты «Народная воля» заблакавалі паводле рашэння Мініфарма
    Літаратура
    Антыгона як сімвал беларускіх пратэстаў
    Культура Гісторыя
    Самы старажытны касцёл у Беларусі і рэшткі сядзібы ірландцаў. Падарожжа ва Уселюб
    Культура Музыка
    Фэст камернай музыкі «Даўніна і сучаснасць» у Нясвіжы
    Адукацыя
    У Беларусі стварылі «дарожную карту» па павышэнню якасці школьных падручнікаў

Афіша

  • 16.08

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Анлайн-прэзентацыя праекта «Магістраты Культуры»

  • 16.08 — 31.08Зброя ВКЛ на выставе ў Нясвіжы
  • 16.08 — 25.09Выстава беларускага мастацтва «Калі сонца нізка — цені доўгія» ў Лейпцыгу
  • 16.08 — 28.08Выстава Марка Шагала ў Мінску
  • 16.08 — 18.09Арганны фестываль Ars Magna Organi па гарадах Беларусі
  • 16.08 — 18.08Выстава «Odszkolnić!» у Беластоку
  • 16.08 — 19.09Выстава Сяргея Селіханава «Вяртанне» ў Віцебску
  • 16.08 — 04.09Выстава маляванак Яээпа Драздовіча ў Віцебску

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: razam@budzma.org

Папулярнае

    • Вядомы рэпетытар і педагог Яўген Лівянт тлумачыць, чаму правалілася кампанія па набору ў ВНУ
    • З’явілася магчымасць усталяваць беларускі інтэрфейс у Windows
    • З успамінамі пра забітых герояў: Вольны хор выступіў у Варшаве на гадавіну выбараў
    • Рабіся інакшым — альбо загінеш
    • Усё можна перажыць, калі падабраць правільную песню: топ-5 беларускіх трэкаў ад Алеся-Францішка Мышкевіча
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип
Распрацавана і звярстана Логотип компании IBWM