Рэгбі. Для большасці беларусаў гэты камандны від спорту здаецца экзатычным. Але з архіваў вядома, што першая каманда была заснаваная ў Мінску ў 30-х гадах мінулага стагоддзя.
Развіццё гульні заўжды было справай энтузіястаў, якіх ніколі не спынялі перашкоды, нават забарона гэтага віду спорту ў СССР у 1949–1957 гадах з фармулёўкай “игра, не соответствующая нравственным устоям советских людей”.
Беларускае рэгбі, у адрозненне ад таго ж літоўскага, не адзначылася на саюзнай арэне. У гульні быў хутчэй аматарскі статус – у чэмпіянаце БССР гулялі каманды буйных прадпрыемстваў.
Газета «Аўтазаводзец» (Мінск, 1960-ыя гг.)
На сённяшні дзень рэгбі-15 – другая па папулярнасці гульня ў свеце, а рэгбі-7 – алімпійскі від спорту. І акрамя Заходняй Еўропы, Аўстраліі, ПАР, Новай Зеландыі і Аргентыны рэгбі-7 актыўна развіваецца ў нашым рэгіёне. У Расіі і ва Украіне ўрокі па рэгбі ўключаныя ў школьныя праграмы.
Акрамя таго рэгбі – гэта вельмі відовішчны від спорту, а сусветны досвед паказвае, што гульня мае яшчэ і вялікі выхаваўчы патэнцыял для моладзі.
Развіццём аматарскага рэгбі ў Беларусі займаецца Спартыўная ўстанова “Рэгбі-Юніян”, створаная ў 2014 годзе.
Мы вырашылі паразмаўляць пра праблемы і перспектывы развіцця аматарскага рэгбі ў нашай краіне з дырэктарам установы Аляксеем Гайдукевічам. Размова адбывалася пасля турніру па пляжным рэгбі, які прайшоў у Мінску на мінулых выходных і ў якім бралі ўдзел рэгбісты з Нідэрландаў!
“Нам блізкая філасофія савецкіх добраахвотных спартыўных арганізацый, якія дзейнічалі ў часы СССР”
Найперш хачу адзначыць некаторыя пункты, на падставе якіх нашая ўстанова бачыць развіццё аматарскага рэгбі ў краіне.
Мы лічым, што для спорту ўвогуле ідэальнай формай з’яўляецца спалучэнне савецкага і сучаснага амерыканскага досведу. Так званы масавы спорт за Саюзам развіваўся ў добраахвотных спартыўных таварыствах пры прадпрыемствах, якія можна ахарактарызаваць як “гурткі для дарослых аматараў”, а ў ЗША юнацкі і студэнцкі спорт часам папулярнейшы нават за прафесійны, бо заўзятары больш цэняць “дух спаборніцтваў”, які нельга купіць за грошы.
Менавіта пабудова спаборніцтваў на такіх прынцыпах мне падаецца найбольш перспектыўнай на сённяшні дзень. Таварыствы як пункты збору моладзі і актыўных людзей, апантаных спортам і яго ідэалагічным напаўненнем. Філасофія рэгбі ідэальна адпавядае такому падыходу.
Тым больш што ў нашай краіне ўжо ёсць прыклады прыцягнення ўвагі гледачоў да аматарскага спорту.
Яшчэ такі падыход дае магчымасць выкарыстоўваць спорт таксама і ў выхаваўчых мэтах, што станоўча ўплывае на фармаванне асобы ў юнацкім узросце, а ініцыятыўнасць на нізавым узроўні развівае грамадскую супольнасць, аб’ядноўваючы грамадзян вакол агульнай справы.
У сувязі з гэтым нельга не адзначыць досвед Новай Зеландыі, дзе рэгбі стала падмуркам для аб’яднання жыхароў рознага паходжання ў лакальныя кам’юніці, далей – правінцыі і сучасную нацыю.
Такі падыход адрозніваецца ад таго, што мы цяпер назіраем у Беларусі: з аднаго боку, фінансаванне дзяржавай прафесійных спартсменаў, а з іншага – заняпад юнацкага і аматарскага спорту.
Такім чынам, маладыя людзі не маюць матывацыі, спорт ператвараецца з сістэмы для патрыятычнага выхавання выключна ў фармат тэлешоў.
Адзінымі рухавікамі для развіцця спорту як сістэмы для заахвочвання моладзі да самаўдасканальвання і фармавання мясцовых грамадскіх супольнасцяў могуць стаць аматары і энтузіясты.
Пошукам менавіта такіх людзей акрамя арганізацыйных момантаў і займаецца наша ўстанова.
“Дэмакратычнасць” рэгбі толькі дапамагае нам. Для арганізацыі трэніровак нам не патрэбнае ніякае дарагое абсталяванне, экіпіроўка, што даказвае магчымасць “аўтаномнага функцыянавання”. Не заўжды, праўда, хапае часу, бо ўсе спартоўцы і трэнеры займаюцца рэгбі ў вольны час.
Гуляць у рэгбі можна круглы год. Рэгбісты вельмі крэатыўныя і падрыхтаваныя да перашкод. Акрамя класічнай гульні ёсць варыянт “сем на сем”, пляжнага рэгбі летам, і нават снежнага (вельмі папулярны фармат сярод аматараў у паўночных краінах).
“У рэгбі прыйсці можа кожны, але толькі адзінкі ў сілах застацца”
– Мы не збіраемся фарсіраваць падзеі, наша галоўная мэта – не імкнуцца да ўдзелу ў федэрацыях, запрашаць легіянераў у зборныя і гэтак далей.
Сёння мы арганізавалі турнір па пляжным рэгбі з удзелам 4 каманд. У тым ліку адна каманда была з Нідэрландаў, хлопцы прыехалі ў Беларусь па ўласнай ініцыятыве, за свой рахунак, як рэгбійныя актывісты.
Галоўнае для нас – рэалізацыя нашых ідэй.
Каманды, сфармаваныя з удзелам нашай установы, гуляюць не толькі ў Беларусі, але і на міжнародных аматарскіх спаборніцтвах у Расіі і Украіне. У найбліжэйшы час плануецца візіт у Літву.
Адна з важных спадарожных задач – праца з моладдзю. У якой, у сваю чаргу, найбольш важны складнік – фармаванне патрыятычнага светапогляду. Тым больш што рэгбі гэтаму вельмі спрыяе.
Асаблівасці гульні дапамагаюць моладзі атрымліваць станоўчы досвед ва ўзаемадзеянні ў каманднай працы. Неабходнасць пастаяннага самаўдасканальвання, не толькі фізічнага, але і інтэлектуальнага, добра ўплываюць на фармаванне характару і моцнай асобы.
У нашых камандах гуляюць розныя людзі. У рэгбі можа прыйсці кожны, але толькі адзінкі ў сілах застацца.
Рэгбі – гульня кантактная, агрэсіўная, таму галоўныя рысы характару для гульцоў – гэта добрая магчымасць навучыцца быць увесь час сканцэнтраваным, умець пераадольваць цяжкасці, падаўляць супраціўленне сапернікаў і рабіць гэта ўсё ў камандзе, дысцыплінавана, згодна з планам. Нездарма гульню параўноўваюць з невялікай вайной, з усімі яе элементамі, у тым ліку і псіхалагічнымі.
Карыстаючыся мажлівасцю, хацелася б запрасіць усіх беларусаў, якія лічаць, што здольныя да цяжкіх выпрабаванняў у спорце, праверыць свае здольнасці на нашых трэніроўках, а таксама ахвочых дапамагчы ў папулярызацыі рэгбі ў краіне. Таксама мы вельмі спадзяемся на супрацоўніцтва з прадстаўнікамі няўрадавага сектара.
Гутарыў Яраслаў Імхоўскі
