На Youtube з’явіўся канал Dudy By для тых, хто хоча навучыцца граць на беларускай дудзе ці ўдасканаліць сваё майстэрства. Канал запусціла аднайменная школа грання на дудзе ў Варшаве. Адзін з выкладчыкаў, Пятро Марчанка, распавёў нам пра праект.
Канал Dudy By
Канал на Youtube Dudy By змяшчае навучальныя відэа для тых, хто хоча навучыцца граць на беларускай дудзе ці ўдасканаліць сваё майстэрства. Там ужо ёсць плэй-лісты «Тэхніка і практыка грання», «Эксплуатацыя дуды», «Тэорыя музыкі і рытм», «Вакал». Канал запусціла школа дуды ў Варшаве, якая таксама мае назву Dudy By.
Пятро Марчанка. Фота з архіву героя
Адзін з выкладчыкаў, музыка Пятро Марчанка, распавёў:
— Ідэя стварэння канала была ў тым, каб назбіраць відэакантэнту для самастойнага вывучэння грання на дудзе, зафіксаваць падыходы да навучання, якія мы ў школе сабралі за два гады. Робім відэа на розныя музычныя тэмы для тых, хто грае ці вучыцца граць на дудзе. Але плануем таксама інтэрв’ю з дударамі, не толькі беларускімі, якія былі б цікавыя шырэйшай аўдыторыі: пра шлях самога дудара, гісторыю дударства.
Дагэтуль было мала навучальных відэаматэрыялаў па беларускай дудзе. Ёсць відэаўрокі Юрася Панкевіча, але з імі трэба быць асцярожнымі тым, хто не падбірае мелодыі на слых, а глядзіць на расстаноўку пальцаў: там яна зроблена для іншай дуды, змешчана адносна палажэння, якое цяпер выкарыстоўваецца для закрытай манеры грання. Я стварыў сайт dudahero, на якім ужо падабраныя «пад пальцы» дудара мелодыі, і беларускія, і з іншых краін. Можна паглядзець, куды націскаць, каб іх сыграць.
— Ці можа зацікаўлены чалавек навучыцца граць на дудзе, проста праглядаючы відэа, не маючы настаўніка?
— Я думаю, так, асабліва калі ёсць музычны досвед з іншымі інструментамі, асабліва з флейтамі, дудкамі. Можна пачаць з відэа Юрася Панкевіча ці нашага, як надзімаць, як трымаць дуду. Ё асобныя відэа пра тое, як правільна дыхаць дыяфрагмай. Далей можна спрабаваць граць проста асобныя ноты роўна, а далей ужо пераходзіць да мелодый.
Выступ удзельнікаў школы Dudy By у Музеі Вольнай Беларусі ў Варшаве 11 студзеня 2025 г. Фота Людмілы Паўлоўскай
— Як далучыцца да вашых заняткаў у Варшаве?
— Мы думалі з верасня рабіць новы набор, але можна прыходзіць ужо цяпер. Займаемся ў Музеі Вольнай Беларусі (Foksal 11), у сутарэнні, па суботах і нядзелях з 12 да 14 гадзіны.
Агульная мэта школы — пашыраць дударскую традыцыю, каб дуды гучалі. Мы спрабуем паўтарыць, як гралі на дудзе нашы продкі. Але гэта не галоўнае, у першую чаргу мы хочам, каб дуда гучала шырэй. Мы б хацелі, каб народная культура была для беларусаў звычайнай справай. Бо калі ты слухаеш, напрыклад, украінскую музыку, любога жанру, ад рэпу да металу, то там будуць адсылкі да народных элементаў. А ў нас не так, калі гэта не кампазіцыя ў стылі фолк.
Алена Ляшкевіч, budzma.org
