У метрычнай кнізе аднаго з жамойцкіх касцёлаў адшукаліся сенсацыйныя звесткі пра аўтара знакамітага паланэза, піша «Наша Ніва» са спасылкай на выданне 15min.

Міхал Клеафас Агінскі і стары касцёл у Салантах. Калаж: Наша Ніва

Запіс аб хрышчэнні знакамітага кампазітара і дзяржаўнага дзеяча выявіў у метрычных кнігах Саланцкага касцёла Паўлюс Ванюхінас, старшыня праўлення Інстытута генеалогіі, геральдыкі і вексілалогіі і дырэктар Акадэміі геральдыкі.

Усхваляваны сваёй знаходкай Ванюхінас уначы звязаўся з дырэктар Музея гісторыі культуры Агінскіх у Рэтаве Вітасам Руткаўскасам, а таксама даслаў копію запісу доктарцы Рамуне Шмігяльскіце-Стукене, намесніцы дырэктара па культуры і навуцы Палаца вялікіх князёў у Вільні.

«Гэтая інфармацыя неверагодная, нават, сказаў бы, сенсацыйная — такая гістарычная фігура нарадзілася ў нашым краі», — адгукнуўся на знаходку Руткаўскас.

З метрыкі вынікае, што народжаны 25 верасня 1764 года ў ваколіцах Салантаў (цяпер гэты Клайпедскі павет на самым захадзе краіны) Міхал Клеафас Агінскі, быў ахрышчаны 29 верасня адною вадою ў мясцовым касцёле Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі.

Запіс пра хрост Міхала Клеафаса Агінскага ў метрычнай кнізе нараджэнняў за 1758–1765 гг. касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі ў Салантах ад 29 верасня 1764 года. Фота: UAB «BNS»

Запіс зроблены на лацінскай мове (пераклад з літоўскага перакладу):

«Я, той жа [алтарыст Салантаўскага касцёла Міхал Сімановіч], ахрысціў немаўля, названае Міхалам Клеафасам, народжанае 25 верасня, сына яснавяльможнага князя з казельскага Андрэя Агінскага, мечніка вялікага літоўскага, старасты гузаўскага і платэльскага, і Паўліны Шэмбек, законных сужэнцаў. Хроснымі бацькамі былі яснавяльможны князь Францішак Ксаверый з Казельска Агінскі, стараста перавальскі, разам з княгіняй Аленай Агінскай, кашталянавай віленскай, асістэнтамі — высакародны пан Фелікс Лубенскі (Фелікс родны брат Міхала Клеафаса па маці. — НН), стараста накельскі, і высакародная панна Марыяна Юдзіцкая, кашталянка менская».

Дагэтуль бясспрэчным лічыўся факт, што Міхал Клеафас Агінскі нарадзіўся 25 верасня 1765 года ў польскай вёсцы Гузаў, прыкладна за 50 кіламетраў ад Варшавы, якой валодаў ягоны бацька. Пра гэтага ў мемуарах піша і сам кампазітар.

Сам Міхал Клеафас Агінскі лічыў месцам свайго нараджэння польскі Гузаў, відаць, памылкова. Фота: Wikimedia Commons

Сапраўды, добра вядомы метрычны запіс пра іншае хрышчэнне Міхала Клеафаса Агінскага, які захоўваецца ў архіве парафіі Св. Станіслава ў Віскітках, горадзе недалёка ад Гузава:

«Гузаў, 26 кастрычніка, маёнтак. Я, пробашч Віскіткаў Адам Маркевіч, ахрысціў немаўля, якое атрымала імёны Клеафас, Міхал, Францішак, Фелікс, Антоні, Ігнацы, Юзаф і Тадэвуш, законных сужэнцаў найяснейшага і вяльможнага графа, мечніка вялікага літоўскага, старасты гузаўскага Андрэя Агінскага і ягонай жонкі Паўліны Шэмбек, сына. Хросныя бацькі — найяснейшы і вяльможны Юзаф Семяноўскі, кашталян раўскі, і найяснейшая і вяльможная Барбара Радаеўская з роду Гаеўскіх, кашталянава інаўрацлаўская».

Як жа так сталася, што месца нараджэння Агінскага зрушылася амаль на 500 км на поўнач?

Насамрэч, як тлумачаць спецыялісты, ніякіх супярэчанняў тут няма. Звычайнай практыкай у тыя часы было двайное хрышчэнне:

спачатку маглі пахрысціць адною вадою, як у Салантах, а пасля з большай урачыстасцю хрысцілі ўжо алеем, што, відаць, і адбылося ў Гузаве.

Варта заўважыць, што метрыка аб хрышчэнні з Гузава не змяшчае звестак пра тое, дзе і калі быў народжаны хлопчык.

Касцёл у пабудаваны ў 1725 годзе па фундацыі князя Казіміра Агінскага і старасты ўжвенцкага Юрыя Войны, уладальніка Салантаўскага маёнтка. У 1764 годзе ў гэтым касцёле быў ахрышчаны Міхал Клеафас Агінскі. Фота: Wikimedia Commons

Князі Агінскія валодалі маёнткамі і ў Жамойці, дзед Міхала Клеафаса Агінскага набыў ад Сапегаў не вельмі далёка ад Салантаў Рэтаву, дзе пасля быў узведзены палац, у якім сёння знаходзіцца ўжо згаданы музей Агінскіх. А па фундацыі іншага прадстаўніка роду, князя Казіміра Агінскага, у 1725 годзе пабудаваны і сам Салантаўскі касцёл.

Тое, што Агінскі не прыгадваў пра Саланты, можна патлумачыць тым, што ён проста і сам не ведаў — яго дзяцінства і маладосць прайшлі ў Гузаве, натуральна, што і сваё нараджэнне ён звязваў з гэтым месцам.

Літоўцы ўжо выправілі звесткі пра хрышчэнне кампазітара на старонках Geni.com і Літоўскай Вікіпедыі. У іншых раздзелах свабоднай энцыклапедыі гэтая інфармацыя пакуль не адлюстравана і месцам нараджэння падаецца Гузаў. Сапраўднае месца нараджэння Агінскага яшчэ належыць высветліць даследчыкам, але гэта, відавочна, будзе дзесьці недалёка ад Салантаў у Жамойці.