«Народная воля» працягвае публікаваць фрагменты з кнігі «250 асоб з Беларусі ў дыялогах культур». Гэтым разам аповед пойдзе ўраджэнца Барысаўшчыны, даследчыка Паўночнага Ледавітага акіяна — Андрэя Вількіцкага.
Андрэй Іпалітавіч Вількіцкі (13 ліпеня 1858 г. — 11 сакавіка 1913 г.)
Андрэй Вількіцкі — гідрограф-геадэзіст, даследчык Паўночнага Ледавітага акіяна.
Нарадзіўся ў Барысаўскім павеце Мінскай губерні ў дваранскай сям’і. Атрымаў добрую ваенную адукацыю. У 1880 годзе скончыў Мікалаеўскую марскую акадэмію ў Пецярбургу і прайшоў спецыяльны курс астраноміі і геадэзіі ў Пулкаўскай абсерваторыі. З 1907 года і да смерці ўзначальваў Галоўнае гідраграфічнае ўпраўленне. Яго дзейнасць на гэтай адказнай пасадзе мела вялікае значэнне: будаваліся новыя маякі і навігацыйныя знакі, друкаваліся карты і лоцыі мораў, быў створаны корпус гідрагеографаў і штурманскі афіцэрскі клас. А.Вількіцкі выступіў з ініцыятывай будоўлі спецыяльных гідраграфічных суднаў ледакольнага тыпу «Вайгач» і «Таймыр», прыстасаваных для плаванняў у Арктыцы.
Навуковыя даследаванні і марскія экспедыцыі А.Вількіцкага садзейнічалі ажыццяўленню ідэі Вялікага паўночнага марскога шляху ад паўночных берагоў еўрапейскай Расіі да Далёкага Усходу. У 1887–1889 гадах ён узначальваў першую ў Расіі арктычную гідраграфічную экспедыцыю на Новую Зямлю на судне «Бакан», падчас якой былі вызначаны геаграфічныя каардынаты і рознасці даўжынь шматлікіх пунктаў Поўначы Расіі.
У маі 1894 года А.Вількіцкі ў якасці падпалкоўніка Корпуса флоцкіх штурманаў узначаліў гідраграфічную экспедыцыю, арганізаваную Галоўным гідраграфічным упраўленнем Марскога міністэрства. Мэта экспедыцыі — даследаванне Арктыкі і навігацыйнае забеспячэнне мараплавання ў паўднёвай частцы Карскага мора. Работа даследчыкаў працягвалася да 1901 года. Падчас працы экспедыцыя зрабіла прамеры ў вусці Енісея, удакладніла шматлікія мелі, скалы, месцазнаходжанне астравоў Дыксан і Сібіракоў.
У 1901 годзе А.Вількіцкі на чале каравана з 22 караблёў паспяхова праплыў з еўрапейскай часткі Расіі па Карскім моры ў Енісей. Такім чынам, на практыцы была пацверджана магчымасць марскіх зносін паміж еўрапейскай Расіяй і вусцямі вялікіх сібірскіх рэк.
А.Вількіцкаму належаць арыгінальныя працы па геадэзіі, гідраграфіі, метэаралогіі, акіянаграфіі. Вялікую цікавасць у Расіі і за мяжой выклікаў яго нарыс «Паўночны марскі шлях». Рускім геаграфічным таварыствам даследчык быў узнагарожаны малым Залатым медалём і Залатым медалём імя Ф.П.Літке.
У Паўночным Ледавітым акіяне ёсць востраў Андрэя Вількіцкага, а мора Лапцевых і Карскае мора аб’ядноўвае праліў Вількіцкага.
Справа А.Вількіцкага была прадоўжана яго сынам Барысам Вількіцкім, экспедыцыя якога на суднах «Таймыр» і «Вайгач» (1913–1915) адкрыла Паўночную Зямлю, астравы Малы Таймыр і Старакадамскага, а ў 1914–1915 гадах ажыццявіла першае скразное плаванне Паўночным марскім шляхам з Уладзівастока ў Архангельск.
Памёр і пахаваны ў Санкт-Пецярбургу.
