• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram Tiktok www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Музыка
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • Гісторыя за 5 хвілін
  • Трызуб і Пагоня
  • Разумняты
  • Вандруем разам
  • Афіша
10.03.2016 | Грамадства

«Сраёнкі» не напішуць пра дзейнасьць «купіздая»…

Падчас сваіх вандровак па Беларусі радуюся кожнаму нячутаму раней слову, нібы брыльянту.

І кожнага разу дзіўлюся, як выпадкова тыя словы нараджаюцца, зь якога бруднага матэрыялу, на мяжы мацяршчыны. Але ад таго становяцца надзвычай трапнымі.

У паваеннай Заходняй Беларусі пасьля афіцэраў МГБ людзі найбольш баяліся фінансавых агентаў. Каб загнаць сялянства ў калгасы, савецкая ўлада ледзь ня кожны месяц падвышала падаткі. І менавіта фінагенты падчас калектывізацыі выконвалі падатковы нагляд за вольнымі аднаасобнікамі.

Дык вось, у мястэчку Лынтупы фінагент на ўсе просьбы і маленьні сялян крыху пачакаць, заўжды адказваў двума словамі: «Купі і здай». «Ня маеш яек? Купі і здай». «Малака няма? Купі і здай!» І так кожнаму: «Купі і здай!» Ён і сам не заўважыў, як аднойчы выслоўе стала ягоным імем.

Мінула эпоха калектывізацыі. Ужо даўно не было каму і не было патрэбы штосьці купляць і здаваць. Былы фінагент стаў спачатку бухгалтарам, пасьля выйшаў на пэнсію. Але для ўсіх людзей гэты чалавек так і застаўся Купіздаем. «Вунь, Купіздай пайшоў!» «Ад Купіздая чуў». «Дзе? Ды за Купіздаевай хатай». Напэўна, так нараджаюцца людзкія прозьвішчы.

Мой таварыш, глыбоцкі журналіст Зьміцер Лупач неяк прыйшоў на працу, дзе каляжанка азадачыла яго наступным паведамленьнем: «Тут да цябе заходзілі нейкія сраёнкі». «Якія яшчэ сраёнкі?», – не зразумеў Лупач. Бо «з раёнкі» прагучала, натуральна, як «сраёнкі». «Ах! Гэтыя сраёнкі?!» З тае пары ў маім лексыконе, дзякуй Лупачу, зьявілася гэтае мілагучнае слова.

«Купіздаі» зь пяцідзясятых гадоў нікуды не падзеліся. Іх нават стала больш. І хоць пра іхную дзейнасьць ня пішуць «сраёнкі», дзейнасьць тая заўважная няўзброеным вокам. У тым ліку і на радзіме «купіздая», на Пастаўшчыне.

Вось спыніў сваю дзейнасьць геній турыстычнага бізнэсу Ягор Шушкевіч. Аўтар Зюзі Паазерскага. Беларускай па духу і па мове, па-тэатральнаму прыгожай, міталягічна бездакорнай альтэрнатывы маскоўскаму «деду морозу». Я зь дзецьмі ня раз прыяжджаў падчас калядных вакацыяў у Паставы толькі дзеля казачнага паказу ў Зюзі Паазерскага. Да яго штодня кіравалі дзясяткі аўтобусаў. Усе навакольныя «сраёнкі» штогод адзначаліся сьвяточнымі рэпартажамі. Нават ня верылася, што ў нас магчыма арганізаваць беларускае сьвята без удзелу дзяржавы. І вось сёлета даведаўся, што беларускай казцы прыйшоў канец. І не зь віны ідэолягаў. Па чутках, пастаўскія «купіздаі» заламілі такія кошты арэнды на былы піянэрскі лягер, які служыў рэзыдэнцыяй Зюзі, што праводзіць сьвяты стала нерэнтабэльна. Хоць па ідэі гэты лягер трэба было падараваць Ягору Шушкевічу ва ўрачыстай абстаноўцы. І яшчэ абвесьціць гэтага шоўмэна пачэсным грамадзянінам Пастаў.

Ня ведаю колькасьці «купіздаяў» у сёньняшняй Беларусі. Але дакладна іх у разы больш, чым было пры таварышу Сталіну. Бо яшчэ адна добрая справа прыкрылася менавіта дзякуючы ім. На віленска-полацкай трасе, у раёне Лучая, вельмі прагрэсіўны дырэктар СВК арганізаваў страўсіную фэрму зь міні-заапаркам і арыгінальнай кавярняй, дзе можна было пакаштаваць хоць жаранку з экзатычнай птушкі, хоць яешню. Ну і, вядома, усе «купіздаі» раёну і вобласьці не маглі не ўшанаваць сваёю прысутнасьцю гэтую страўню. Усе прадстаўнікі пракурорскіх, судзейскіх, падатковых ды іншых правяраючых органаў рэгулярна аказвалі гонар гэтай кавярні.

«Откушивать изволяли», але плаціць за ежу лічылі ніжэй за свой статус. І калі аднойчы гаспадар кавярні катэгарычна запатрабаваў ад чарговых «купіздаяў» расплаціцца па рахунку, грымнуў скандал. Бо «купіздаі» былі ня простыя, а сталічныя! Ледзь не з галоўнай Адміністрацыі!

На кавярню былі абрынутыя ўсе маланкі. На дырэктара завялі крымінальную справу. Заапарк быў разагнаны. Усе страўсы былі зжэртыя «купіздаямі» разам зь яйкамі. Страўня была закрытая. Усе «сраёнкі», якія на працягу гадоў сьпявалі дыфірамбы мудраму кіраўніку гаспадаркі, заткнуліся на раз. А самога мудрага кіраўніка, кажуць, ад лягеру выратаваў толькі абшырны інфаркт.

Аднойчы армія «купіздаяў» зжарэ ўсё жывое і прымецца жэрці саміх сябе. Паколькі жывога засталося няшмат, чакаць застаецца нядоўга. Калі, вядома, дажывем.

 

Зьміцер Бартосік

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Гісторыя Асоба

Няўдалы кароль: кароткае і спрэчнае жыццё Міхала Вішнявецкага

31 траўня 1640 году на сьвет нарадзіўся хлопчык, якому наканавана было стаць на чале Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства...

valiancina_shauchenka
Літаратура

Ад Маўра да вяліка: падборка летняй літаратуры для дзяцей і падлеткаў

Пачалося лета — прыемная пара, калі можна не толькі адпачыць ад урокаў, але і з прыемнасцю пачытаць годную...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў на 3-4 чэрвеня

Калі вы раптам яшчэ не вызначыліся, як цікава і з карысцю правесці выходныя, мы падкажам. Канцэрты, маёўка, кватэрнік, спектаклі,...

valiancina_shauchenka
Вандруем разам

Ад старажытнай царквы да «міні-зыбіцкай». Што варта паглядзець у Гродне на выходныя

Гродна лічыцца неафіцыйна культурнай сталіцай нашай краіны, каралеўскім горадам, а яшчэ тут ёсць свая невялічкая «Зыбіцкая»!...

Апошнія навіны

    Гісторыя Асоба
    Няўдалы кароль: кароткае і спрэчнае жыццё Міхала Вішнявецкага
    Літаратура
    Ад Маўра да вяліка: падборка летняй літаратуры для дзяцей і падлеткаў
    Грамадства
    Куды схадзіць на выходных? Падборка цікавых імпрэзаў на 3-4 чэрвеня
    Вандруем разам
    Ад старажытнай царквы да «міні-зыбіцкай». Што варта паглядзець у Гродне на выходныя
    Літаратура
    «Не загаснуць зоркі ў небе»: творцы з усяго свету зладзілі флэш-моб у падтрымку беларускіх пісьменнікаў
    Музыка Музыка
    Гурт «Петля Пристрастия» выступіў з канцэртам у Берліне. Паглядзіце, як драйвова там было
    Грамадства Музыка
    Ёсць, што паслухаць. Падборка травеньскіх беларускіх трэкаў на любы густ і гаманец
    Грамадства Кіно
    Кінафестываль «Паўночнае ззянне» адкрывае Open Call для беларускіх фільммэйкераў
    Грамадства Кіно
    У анлайн-кінатэатры VODBLISK папаўненне — фільм «II» Улады Сяньковай ужо даступны для прагляду
    Культура Літаратура
    Стартавала выдавецкая ініцыятва «33 кнігі для іншай Беларусі»
    Адукацыя
    Чытанкі, аўдыякнігі, размалёўкі, відэаспектаклі. Падборка карыснага кантэнту ад «Будзьма» для дзяцей і бацькоў
    Культура Рэлігія Паганства
    Ульяны, Куста, Рызыгры, Купалле. Што і як беларусы святкавалі ў чэрвені
    Трызуб і Пагоня
    Готы: адкуль старажытныя германцы ў Беларусі і Украіне? Распавядаем у новым выпуску «Трызуба і Пагоні»
    Літаратура
    Фестываль дзіцячай кнігі «Міхасёвы прыгоды» ў Мінску
    Асоба
    Мелказёраў: я не баюся быць тупаком

Афіша

  • 03.06 — 04.06

    ПАДЗЕЯ ДНЯ: Фестываль «Культура ў выгнанні» ў Кракаве

  • 03.06 — 18.06Выстава «Калі яго парушыць, яно становіцца адчувальным» у Вільні
  • 03.06 — 18.06Выстава выцінанкі Наталлі Каньковай у Віцебску
  • 03.06 — 18.06Выстава «Abstract» у Віцебску
  • 03.06 — 18.06Новыя імёны мастацтва: фестываль «Арт-Мінск»
  • 03.06 — 07.06Pop-up store беларускіх мастакоў у Мінску
  • 03.06 — 08.06 Выстава Анастасіі Рыдлеўскай «Nothing Left» у Познані
  • 03.06 — 10.06«Past Garden». Выстава Рамана Камінскага ў Варшаве

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Рэкламадаўцам
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • «Таму што мы — беларусы». Як выхоўваць дзіця па-беларуску за мяжой і не толькі?
    • Сяляне ў Вялікім Княстве Літоўскім: як жылі, чым займаліся, што мелі
    • Мелказёраў: я не баюся быць тупаком
    • Усе жадаючыя могуць прыняць удзел у раскопках Старога Менска
    • Тэст: Пазнай выканаўцу па радках з трэка
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип