Каментар да новага хіт-параду “найлепшых фільмаў усіх часоў і народаў” ад Брытанскага інстытута кіно.

Хто толькі не складае хіт-парадаў! Варта танцавальнаму клубу, культурніцкай ці іншай газеце, цырульні, гандлёваму парталу, “простаму аматару” ці малому дзяўчу завесці сайт у сеціве, як гоп! – і на табе хіт-парад! Песняў, кінастужак, анекдотаў, аўто, найлепшых рэчаў пад той ці іншай гандлёвай маркай… Што гэта? Лухта, падман ці шчырыя пачуцці? Дзесьці, канечне, пачуцці. Дзесьці – намер паспяхова гандляваць. А яшчэ гэта жаданне паўплываць на думкі іншых. Як тут утрымацца ад выкарыстання папулярнай формы “спіс хітоў”?

Згадаю, што адзіным збольшага аб’ектыўным хіт-парадам у вялікім бізнэсе можа лічыцца амерыканскі Білборд. Гэта спісы найбольш прадаваных музычных альбомаў і песняў. Пасля шэрагу скандалаў іх падлікі ахоўваюць ад фальшаванняў шэрагам сакрэтных прыдумак. Навошта? Ну, ЗША – самы буйны музычны рынак у свеце. Тамтэйшыя хіты ўплываюць на глабальную моду і камерцыю. Спісы ж “папулярнасці” ад радыёстанцый, танцавальных пляцовак ці часопісаў – гэта проста пералічэнне таго, што любяць унутры адпаведнай тусоўкі.

Ці варта ставіцца да ўсіх тых “чартаў” (брытанская назва падліку паспяховых продажаў любых рэчаў) сур’ёзна? Можна, чаму не. Лепш, канечне, з гумарам. Кожны спіс адлюстроўвае пэўныя грамадскія настроі, думкі адмыслоўцаў з якой-небудзь плыні, а на крайні выпадак – фантазіі ці жаданні экзальтаванай чалавечай істоты.

Брытанскі часопіс Sight&Sound у вераснёвым нумары апублікаваў спіс “найлепшых фільмаў усіх часоў і народаў” Дакладней, іх некалькі. Адзін спіс (топ-50) складзены паводле меркаванняў крытыкаў і спецыялістаў, другі – паводле меркаванняў шэрагу (топ-10 ад кожнага) славутых кінарэжысёраў. Выданне аўтарытэтнае, на дробязі не разменьваецца, таму складае такі хіт-парад, уявіце, раз на 10 гадоў! Першы спіс склалі ў 1952 годзе. Даўнавата.

Спісы рэжысёраў 

Спіс спецыялістаў 

Што ж, ваш пакорны слуга зацікаўлена пазнаёміўся з вынікамі апытанняў і прыйшоў да наступных, абсалютна суб’ектыўных высноваў.

“Суперкласіка”, “бабульчын нафталін”, “сведкі гісторыі”, “геніяльныя творы першапраходцаў”, “лухта са сметніка старога кіно”, “тое, што неверагодна ўразіла сучаснікаў”… Якія толькі азначэнні не выдумляюць “спецыялісты”, каб выказаць сваё стаўленне да г.зв. кінакласікі. Ясна, што тыя азначэнні залежаць ад асабістых якасцяў, здольнасці адчуць дух эпохі, ад інтэлекту, адукаванасці і г.д. Трэба разумець, што яны згадваюць акурат тыя стужкі, якія паўплывалі на юнацкія ўяўленні. Большасць “спецыялістаў” належыць да старэйшага пакалення, таму іхныя ўражанні моцна адрозніваюцца ад сучаснага ўспрымання як рэчаіснасці, так і мастацтва. Шматлікія стужкі з тых спісаў (нягледзячы на ўсю маю да іх павагу) састарэлі тэхнічна і маральна. Але яны цікавыя для аматараў перабіраць рэтра-фота, дакументы, фільмы… ці, можа, для ўмельцаў медытаваць на мінулыя часіны… Тым не менш, прачытаць спісы “галоўных топаў” ды згадаць старадаўнія сюжэты было, па-першае, настальгічна, па-другое, забаўляльна… Карацей, калі б я меў выключна гэтыя стужкі, а трэба было забаўляць+выхоўваць СВАІХ гасцей, я абраў бы 15 наступных. З клопатам, каб госці не здохлі ад нудоты, не задыхнуліся ад нафталіну, не заснулі, не пачалі пакутаваць ад няясных перажыванняў, але пасілкаваліся чымсьці разумным. Стужкі пералічаны не паводле іх значнасці ці геніяльнасці, а проста абраныя з тых спісаў на падставе прынцыпу “што не надта састарэла” і “што да сёння выбіваецца з агульных шэрагаў”, а таксама вылучаецца ідэяй, розумам ды незвычайнасцю. Такім чынам, спадарства, рыхтуемся. Гучаць выбухі, іскраць салюты, зіхацяць феерверкі, і з’яўляецца… Вось ён, мой асабісты выбар з тых спісаў.

1. «Правілы гульні», 1939, Жан Рэнуар

2. «Размова», 1974, Фрэнсіс Форд Копала

3. «На апошнім дыханні», 1960, Жан-Люк Гадар

4. «Сціплая прывабнасць буржуазіі», 1972, Луіс Бунюэль 

5. «Персона», 1966, Інгмар Бергман 

6. «Цэльнаметалічны жылет», 1987, Стэнлі Кубрык 

7. «Сківіцы», 1975, Стывен Спілберг 

8. «Тры колеры: Чырвоны», 1994, Кшыштаф Кесьлёўскі 

9. «Аватар», 2009, Джэймз Кэмэран

10. «Дзень сурка», 1993, Хэралд Рэміс

11. «Добры, злы і дрэнны», 1966, Серджыа Леонэ 

12. «Кэры», 1976, Браян дэ Пальма 

13. «Таксіст», 1976, Марцін Скарсэзэ 

14. «8 з паловай», 1963, Федэрыка Феліні 

15. «Хросны бацька», 1972 Фрэнсіс Форд Копала 

Сяргей Філімонаў

Таксама чытайце: “Лухта ці падман? – Сяргей Філімонаў пра шоў-бізнэс” >>