У межах AD.NAK! трэці раз праводзіцца фотаконкурс “AD.NAK ZНЯТА ТАК!”, а сёлета з’явілася і асобная намінацыя “РЭКЛАМНЫ ФОТАЗДЫМАК”. Мы папрасілі дырэктара студыі ZНЯТА Сяргея Міхаленка патлумачыць, якім чынам такая намінацыя звязаная з рэкламай на мове, і пагутарылі пра сітуацыю і праблемы беларускай рэкламнай фатаграфіі.

— Мне даўно хацелася, каб была намінацыя, бо пад конкурс “ZНЯТА ТАК!” можна рабіць здымкі адмыслова, ды і не ўсе прафесіяналы знаходзяць час, каб паўдзельнічаць у фотаконкурсе. Намінацыя ж з’яўляецца больш сур’ёзнай задумай. Як кіраўніку фотастудыі, мне хочацца, каб у фатографаў, што займаюцца менавіта рэкламнай фатаграфіяй, была спроба спаборніцтва. Паводле пададзеных прац можна будзе сфармаваць уяўленне пра сітуацыю на рынку беларускай рэкламнай фатаграфіі, — расказвае пра ідэю намінацыі Сяргей Міхаленка.

Суразмоўца адзначае, што ў краіне на дадзены момант няма конкурсаў для рэкламных фатографаў — фестывалі і іншыя мерапрыемствы, звязаныя з маркетынгам і камунікацыяй, забываюць зрабіць катэгорыю, у якой ацэньваўся б рэкламны фотаздымак. Такім чынам, фотаздымак заўсёды застаецца наводшыбе, а ў той жа час ён нярэдка ляжыць у аснове рэкламнага плаката ці афішы.

Што робіць такая намінацыя ў фестывалі беларускамоўнай рэкламы і камунікацыі? Сяргей Міхаленка падкрэслівае, што фатаграфія знаходзіцца па-за моўным кантэкстам.

— Можна дзяліць плакаты, кнігі, рэкламныя буклеты, тэлерэкламу, вонкавую рэкламу на рускамоўную, беларускамоўную, англамоўную… Там мова сапраўды мае значэнне. Мы ж хочам забраць увагу людзей, якія займаюцца беларускай фатаграфічнай рэкламай у цэлым. Тут не патрэбная мова — чалавек павінен без яе зразумець пасыл фотаздымка. У той жа час выява нясе наша бачанне свету і наш погляд.

Мэта стварэння такой намінацыі, паводле дырэктара студыі ZНЯТА, — паглядзець, што адбываецца ў свеце беларускай фатаграфіі, зрабіць невялічкі крок для падвышэння якасці беларускай рэкламнай фатаграфіі, выявіць новыя таленты.

— Любая перамога на фестывалі, заняцце нейкага месца — незалежна ад таго, ці ты малады фатограф, ці прафесіянал са шматгадовым стажам, — гэта дадатак да партфоліа. Узнагароды дадаюць значнасці, статуснасці, павялічваюць “кошт” фатографа. Чалавеку, які займаецца рэкламнай фатаграфіяй, трэба сябе прасоўваць — сярод кліентаў, сярод калег, бо фатографаў замаўляюць як самі кліенты, так і рэкламныя агенцтвы. Таму фатографу жыццёва неабходна ўдзельнічаць у фестывалях, паказваць свае працы і тое, што ён гатовы прапанаваць рынку.

Трэба зазначыць, што Фестываль AD.NAK! мае адметнасць — удзел у ім бясплатны, а таму варта толькі перамагчы сваю ляноту, каб падаць працу. А ўдзельнікам конкурсу мы падкажам: чым прасцей, тым лепей. Калі, напрыклад, вы хочаце ўзяць удзел у “Смачна”, проста здыміце так, каб усім сябрам журы захацелася з’есці страву з вашага фотаздымка.

Вышэй мы анансавалі гутарку з Сяргеем Міхаленкам яшчэ і пра сітуацыю на рынку рэкламнага фотаздымка. Вуаля — самыя сакавітыя вытрымкі з размовы.

“Нармальныя” фотаздымкі

“У беларускай рэкламнай фатаграфіі доўгі час назіралася стагнацыя, таму пакуль мы маем у асноўным нізкую якасць тэхнічнага выканання і, адпаведна, невысокі кошт такой працы. З іншага боку, кошт фатаграфічнага прадукту ў значнай ступені залежыць ад грошай, якія гатовы выдаткаваць замоўца, бо ёсць тэхнічны працэс падрыхтоўкі, які ўплывае на выніковую якасць. Можна зняць пры натуральным святле — будзе “нармальна”. Але ўсе мы разумеем: каб зрабіць прыгожую карцінку яркага сонечнага дня, трэба, каб было многа штучнага святла, а гэта вялікія грошы. Трэба дадатковая камера, якая створыць аб’ём, і гэтак далей… А стаўленне да фотаздымка цяпер вядомае: “ну, што там, націснуў на гузік — і ўсё”.

Рэкламныя агенты часта хочуць знізіць выдаткі — зрабіць за 3 капейкі, прадаць за 3 рублі. Як? Замаўляецца самы “танны” фатограф, робяцца нейкія здымкі, а агенцтва потым спрабуе дамаляваць, дарэтушаваць і прадаць кліенту. Кліент у сваю чаргу лічыць якасць прымальнай, бо іншай проста не бачыў, ды і сам хоча зэканоміць.

Дарэчы, наяўнасць такой намінацыі ў Фестывалі дапаможа выдзеліць работы найлепшых фатографаў, якія замоўцы рэкламы змогуць убачыць падчас фестывальнага дня і, магчыма, падумаць: класна, буду імкнуцца да такога ж…”

Рэкламны фотаздымак павінен прадаваць

“У першую чаргу рэкламны фотаздымак павінен адпавядаць інтарэсам замоўцы і прадаваць. Калі разгортваеш глянцавы часопіс і бачыш там фотаздымак да кулінарнага рэцэпту, але з’есці гэту страву не хочацца — гэта няякасны рэкламны фотаздымак. Калі адкрываеш сайт якога-небудзь раённага мясакамбіната і там размешчаныя фотаздымкі каўбасы, а я як аптовы пакупнік гляджу на гэты прадукт і разумею, што ён непрыгожы, нясмачны і з’есці яго не хочацца — гэта таксама няякасны рэкламны здымак. Так і дзяўчына, якая трапляе ў мэтавую аўдыторыю часопіса, глядзіць на сабраны летні look, але не хоча выглядаць гэтак жа… Калі дзяўчына не змагла з дапамогай фотаздымка адчуць сябе ў леце, адчуць сябе ў цэнтры ўвагі — фотаздымак не спрацаваў.

А фатографы бываюць рознымі: немагчыма здымаць вяселле і рэкламу адначасова. Тэарэтычна вясельны фатограф можа прыгожа зняць нейкі прадукт, аднак у рэкламнага фатографа павінна быць больш ведаў, ён павінен разумець, якія мэты гэтага здымка, які пасыл ён нясе, для каго зроблены. Узяць, напрыклад, look для глянцавага часопіса. Рэкламны фатограф разумее, напрыклад, што для летняй лёгкай калекцыі, якую хочуць прадаць рамантычным асобам, што мараць пра лета і вакацыі, патрэбная паветраная сонечная выява, а вясельны можа з пяшчотнай мадэлькі зрабіць Мілу Ёвавіч як для Esquire … і не трапіць у мэтавую аўдыторыю! Ён скажа: мне так падабаецца, але кліент з дапамогай такога фотаздымка не прадасць”.

Замоўцы арыентуюцца на свае бачанне свету

“З асабістага досведу магу сказаць, што замоўцы здымкаў нярэдка арыентуюцца не на даследаванні мэтавай аўдыторыі, тэндэнцыі ў заходняй рэкламе, а маюць свае ўяўленні, якія транслююцца як абсалютна правільныя. У асноўным замоўцы кіруюцца прынцыпам “мне так падабаецца”, нават калі гэтае “падабаецца” не стыкуецца з пасылам, што мусіць перадавацца ў фотаздымку.

Безумоўна, ёсць кампаніі, якія развіваюцца, адпраўляюць сваіх супрацоўнікаў на семінары і стажыроўкі за мяжу, ёсць і спецыялісты, якія пераходзяць з працы ў замежных прадстаўніцтвах у Беларусі і маюць досвед…  Працэс развіцця ідзе, і маленькі крок у параўнанні з тым, што было 20 гадоў таму, усё ж зробленыя”.