А пакуль агульнага разумення беларускага бутэрброднага канону няма (папраўце мяне, калі памыляюся), кожны вольны прапанаваць сваю версію. Вось тут падборку беларускіх нацыянальных бутэрбродаў прапануе адзін з папулярных расійскіх кулінарных сайтаў. За традыцыйнасць не паручуся, але па “кліках” з вялікім адрывам перамагаюць бутэрброды з баклажанамі (белы хлеб, баклажан, маянэз, часнок, масла, пятрушка). Хм, першыя тры кампаненты — і асноўныя — гэтага “беларускага бутэрброда” выклікаюць у мяне цьмяныя падазрэнні. За традыцыйны дацкі ён бы дакладна не сышоў. Наступныя па папулярнасці беларускія бутэрброды ў версіі сайта — грэнкі з часнаком, ізноў жа — белы хлеб, э-э-э… А самыя непапулярныя з прапанаванага спісу — бутэрброды з тварожна-цыбульнай пастай (хлеб, тварог, смятана, зялёная цыбуля, пятрушка, соль), якія, на маё скептычнае вока, якраз і выглядаюць найболей падобнымі да традыцыйных — прынамсі, з пададзенага спісу. Але сэрца спажыўца — нашмат больш капрызнае, чым у прыгажуні або майскага ветрыку.
Дарэчы, пра прыгажуняў. Адна з чытачак партала velvet.by прапанавала бульбяныя бутэрброды па матывах дранікаў. На хлеб прапануецца шмараваць таркаваную бульбяную масу, можна з дадаткам таксама таркаванай кілбасы (папярэдне замарожанай), цыбулі, сыру. Потым гэты нацыянальны фаст-фуд смажыцца на патэльні (бульбай уніз), як і звычайныя дранікі. Атрымліваецца вось так.
А вось такі просты рэцэпт “традыцыйнага літоўскага” бутэрброда прапануе настальгічным крэсавякам віртуальны Przewodnik po Wilnie: скібу чорнага літоўскага хлеба нашмараваць маслам, пакласці наверх літоўскі ж сыр і закончыць усё канфітурамі або мёдам. Літоўскімі такія бутэрброды робіць акцэнт, а не традыцыя: спалучэнне кампанентаў якія ўспрымаюцца як тыпова літоўскія (у гістарычным сэнсе) менавіта ў “крэсовай” свядомасці. Такі бутэрброд, зрэшты, можа пайсці і за беларускі.
Абяцаў нагадаць пра шмалец для самых простых і традыцыйных бутэрбродаў. У Польшчы ён дагэтуль лічыцца далікатэсам, нават у дарагіх крамах прадаюць невялікія сувенірныя слоікі са шмальцамі, прыгатаванымі паводле рэцэптаў розных арыстакратычных дамоў. А вось адзін з самых простых рэцэптаў
1 кг сырога сала (нявэнджанага)
2 цыбулі
1 вялікі яблык (найлепш кіслы, вінны)
1 вялікі зубок часнаку
Соль, перац і маяран паводле смаку
Сала нарэзаць кубікамі каля 2 см або прапусціць праз мясасечку, ужываючы рашотку з вялікімі “вочкамі”. Выкладаем у металічны рондаль і вытопліваем тлушч на вельмі слабым агні, памешваючы кожныя 2-3 хвіліны. Аблупленыя яблык і цыбулю наразаем кубікамі. Калі скваркі ўсплываюць на паверхню растопленага тлушчу, дадаем яблык, цыбулю, нацёрты часнок і прыправы. Яшчэ хвіліну трымаем на агні, стала памешваючы. Памятаем, што шмалец нават пасля зняцця з агню будзе кіпець яшчэ прыкладна хвіліну, таму не ператрымліваем, каб не перапаліць скваркі, цыбулю і яблык. Трохі астуджаем, каб можна было разліць па слоіках, астуджаем далей, закручваем і ставім у лядоўню. А потым шмаруем бутэрброды.
А вось некалькі бутэрбродаў ад Міхаіла Грыгорчыка і Паўла Галянкова, сяброў Гільдыі шэф-кухараў Беларусі:
Бутэрброд з бульбай, цыбуляй і яйкам (адвараную бульбу размінаем, змешваем з цёртым яйкам і смажанай або зялёнай цыбуляй)
Бутэрброд з маласольным агурком і мёдам
Бутэрброд з салам (салёнае сала перакручваем, дадаем зеляніну, і спецыі: кмен, каляндру)
Бутэрброд з кумпяком
Бутэрброд з сыравяленай каўбасой і агурком
Асарці з бутэрбродаў
Міхаіл Грыгорчык і Павел Галянкоў
Алесь Белы
