«У Эўропе толькі адна такая краіна з разьмеркаваньнем. РБ. І вось як увялі, дакладней, вярнулі гэтую савецкую завядзёнку ў 2011-м, так і працягваецца да сёньня. Дый яшчэ хочуць павялічыць тэрмін прыгоннае адпрацоўкі. Вырашаюць — колькі? 5 гадоў? 10? І «платнікам» таксама трэба адпрацоўваць...»

Пра апошнія новаўвядзенні ў беларускай сістэме адукацыі піша Лявон Вольскі ў аўтарскай рубрыцы «Мама, не журыся» на budzma.org.

Ёсьць розныя краіны. Адны маюць рэспэктабэльны джэнтльмэнскі набор: дзяржаўную патрыятычную моладзевую арганізацыю, дзяржаўны прафсаюз, дзяржаўныя прадпрыемствы, якія вырабляюць розную прадукцыю — ад лёгкай да цяжкай, дзяржаўныя адукацыйныя ўстановы, пасьля якіх ты, натуральна, мусіш адпрацаваць на дзяржаву пэўны тэрмін. Гэта называецца «разьмеркаваньне». Ці то адпрацоўка.

Залегчы на дно ў Ёцэвічах

Вось ты прагнеш быць журналістам, паступаеш, вучысься, уяўляеш сябе якімсьці Хантэрам Томпсанам ці то Мікітам Мелказёравым, майстрам вострага рэпартажу ці актуальнага інтэрвію, а пасьля навучаньня трапляеш у ёцэвіцкую раёнку, дзе трэба два гады пісаць захопленыя «навіны з палёў» пра гераічную працу камбайнэраў і ўсякія надоі-бітвы за ўраджай — высокія паказальнікі... І камандуе табой рэдактар у шэрым гарнітуры з шэрым тварам і пагаслым позіркам. Ён адразу сваім шэрым голасам інфармуе цябе пра мэты й задачы твайго двухгадовага (ясна, што болей ты тут «працаваць» ня будзеш) ёцэвіцкага існаваньня, пра недапушчальнасьць усялякае ініцыятыўнасьці і «творчых праяваў». Трэба проста выконваць пастаўленую задачу. Табе паказваюць тваё новае «жытло маладога спэцыяліста» — пакой у інтэрнаце (добра, калі без суседзяў). Там нядаўна зрабілі рамонт. Паклеілі новыя шпалеры з кветкавым арнамэнтам, пафарбавалі падлогу «палавой фарбай». У прыбіральні (яна на калідоры) зафарбавалі іржу і цьвіль. «Вось, — гаворыць рэдактар, — жыві і радуйся».

І ты залягаеш на дно ў Ёцэвічах. На доўгія два гады. І невядома, якім ты выплывеш з гэтага «дна» і ці выплывеш наогул.

Ці то ты ігнаруеш Ёцэвічы, раёнку, сельскія будні ды ўсе гэтыя бітвы за ўраджай і ўсплываеш у Варшаве ці Вільні ў нейкім незалежным мэдыя, а тваіх бацькоў улады дзяўбуць: «Заплаціце за навучаньне вашага дзіцяці ў нашым выдатным унівэрсытэце кругленькую суму!».

У Эўропе толькі адна такая краіна...

Ёсьць такія краіны — дзе дзяржаўны прафсаюз, які ў спрэчках паміж працоўным чалавекам і дзяржавай заўжды стане на дзяржаўны бок. Дзе моладзевая арганізацыя будзе праводзіць нудныя бляклыя мерапрыемствы для галачкі, а ейныя кіраўнікі зробяць імклівую кар’еру. Дзе прадпрыемствы будуць працаваць «на склад» і атрымліваць ад дзяржавы пастаянныя спонсарскія датацыі. Дзе пасьля вучобы ты мусіш прайсьці цяжкае выпрабаваньне пад назваю «разьмеркаваньне». Ёсьць такія краіны.

Нават «краіны» — гэта занадта гучна. У Эўропе толькі адна такая краіна з разьмеркаваньнем. РБ. І вось як увялі, дакладней, вярнулі гэтую савецкую завядзёнку ў 2011-м, так і працягваецца да сёньня. Дый яшчэ хочуць павялічыць тэрмін прыгоннае адпрацоўкі. Вырашаюць — колькі? 5 гадоў? 10? І «платнікам» таксама трэба адпрацоўваць, а то — хітранькія, добра ўладкаваліся!

Дажыць да сьвітаньня

А ёсьць краіны, дзе няма ніякага разьмеркаваньня. І нічога, людзі вучацца і працуюць. І ня трэба біцца за ўраджай, яго проста зьбіраюць. І ня трэба рэкордных надояў — і так усё ў парадку. І прадпрыемствы жывуць паводле законаў здаровае канкурэнцыі. І нідзе няма калгасаў-саўгасаў з абавязковымі гумовымі ботамі, толькі ў нас. І чамусьці нідзе без калгасаў не загнулася сельская гаспадарка — усё расьце на фэрмах, на палях, плянтацыях і ў цяпліцах.

І што выбера малады амбітны журналіст — панурую фармальную адпрацоўку ў ёцэвіцкай раёнцы ці хоць якую блізкую да профільнай працу за мяжой? А лекар? А мэнэджэр? А лягістык?

Насамрэч няма чаго тут абмяркоўваць. Усё абсалютна зразумела.

Хачу толькі пажадаць вам як найхутчэй дажыць да тых часоў, калі ўсе гэтыя разьмеркаваньні-адпрацоўкі, раёнкі, датацыйныя прадпрыемствы, калгасы-саўгасы забудуцца як страшны сон.