— Колькі я ўжо ў Варшаве? Амаль месяц.
— Ну і як?
— Зашыбісь!
Фота з асабістага архіву К. Гарачага
І гэта ўжо чацвёрты яго пераезд. У лістападзе 2020-га Канстанцін Гарачы з’ехаў у Кіеў, пасля пачатку вайны ненадоўга затрымаўся ва ўкраінскім Стрыі, пяць месяцаў пражыў у Львове і нарэшце прызямліўся ў Варшаве. Такі вось эмігранцкі маршрут выбітнага джазавага піяніста. У Кіеве ён, дарэчы, ажаніўся і запісаў альбом. У Львове даваў джазавыя канцэрты і актыўна валанцёрыў разам з сужэнкай. Што будзе ў Варшаве? Паразмаўлялі і пра гэта ў нашым інтэрв’ю.
— Пакуль займаюся тым, чым ніколі ў жыцці не займаўся — абжываюся ў новай краіне.
— Кватэру ўжо знайшлі?
— Гэта было пекла. Два тыдні да пераезду і два тыдні пасля. Пошукі, званкі. Паглядзелі, адмовілі, самі адмовіліся. Цяпер гаспадары выбіраюць сабе кватарантаў. Запрашаюць да сябе сем’яў дваццаць і выбіраюць. Так ад нас сышлі дзве кватэры, якія нам вельмі падабаліся. Мы нават прапаноўвалі заплаціць наяўнымі на паўгода наперад. У выніку арандавалі дорага і не там, дзе хацелі. Але абжываемся.
— Чаму так доўга заставаліся ў краіне, дзе падаюць бомбы?
— Жонка мая чаплялася, як магла. Юля доўга пражыла ва Украіне і вельмі была там патрэбная, неабходная. Але пытанні не вырашаліся. У ліпені мы падалі дакументы на ВНЖ і да гэтага часу цішыня. Пашпарты заканчваюцца. Зразумела, што ім зараз не да беларусаў. Ну а беларусам, прабачце, не да таго, каб сядзець без дакументаў у краіне, дзе ідзе вайна.
— Чым плануеце займацца ў Варшаве?
— Самая простае для музыканта — гэта, як кажуць палякі, граць «пад катлету». Такая праца ёсць, і яе рэальна знайсці. Але хацелася б, канечне, канцэртаў. Чым я і займаўся ва Украіне. Граў на канцэртах джаз і з гэтага жыў.
Фота з асабістага архіву К. Гарачага
— Яшчэ да нашай сустрэчы вы мне сказалі, што музыка скончылася ў ліпені. Як гэта зразумець?
— Пяць месяцаў мы жылі ў Львове. Красавік, май, чэрвень — туды з’ехаліся лепшыя джазавыя музыкі краіны. Граеш, рэпетуеш, рэпетуеш, граеш. Па чатыры—пяць канцэртаў на тыдзень. Але падчас вайны грошы заканчваюцца ва ўсіх, хто на ёй не зарабляе. Вось і Юра Садоўскі закрыў сваё LV Cafe.
— Сумна...
— Ва Украіне для мяне было важна адчуць агульную плынь, інтэгравацца ў мясцовыя праекты. Тое ж хочацца паспрабаваць зрабіць і ў Варшаве. Крыху замінае моўны бар’ер, але я над гэтым працую.
«У Польшчы людзей трэба пераканаць, што ты варты іх увагі»
— Наколькі адкрытае польскае музычнае кам’юніці?
— Скажу так. Добрых музыкаў тут вельмі шмат, і недахопу ў іх няма. Людзей трэба пераканаць, што ты варты іх увагі. Агулам многа новага. Паспеў нават пазнаёміцца з некаторымі электраарганістамі. Людзі запісваюць альбомы, цудоўна разбіраюцца ў інструментах. Ёсць куды імкнуцца.
— Вашае арганнае захапленне...
— Мне з юнацтва вельмі падабаўся яго гук. Першы інструмент з’явіўся ў мяне 22 гады таму. У Мінску тады я быў хіба што адзіным, хто спрабаваў з усім гэтым разбірацца.
— Калі можна — невялічкую рэмарку для нашых чытачоў. Арган, пра які вы кажаце, мае штосьці агульнае са звычайным арганам?
— Арганы Хэманда. Першапачаткова яны сапраўды задумваліся як замена духавым, акустычным арганам. У 1950-х гадах электраарганы пачалі актыўна выпускаць у Амерыцы, але яны атрымаліся настолькі своеасаблівымі, што на Хэмандах сталі граць джаз, фанк, рок, блюз. Jimmy Smith, Deep Purple, Led Zeppelin. Гэта ўсё электраарганы «Хэманд».
— Дарагое захапленне?
— Раскоша ва ўсіх сэнсах. Кошт ад пяці тысяч долараў. Вялікі, 160 кілаграмаў. Але сучасныя тэхналогіі дазваляюць дабіцца вельмі падобнага гуку з меншай вагой. Гэтыя арганы ствараліся ў пяцідзясятыя гады, тады былі зусім іншыя тэхналогіі. То-бок чалавеку, які грае на «Хэмандзе» 1957 года, трэба або самому разбірацца ў яго механіцы, або замаўляць майстра з Амерыкі. Там такіх арганаў — як у нас піяніна «Беларусь». Усё нашмат прасцей. Тут жа паслугі спецыяліста каштуюць шалёных грошай. Танней разбірацца самастойна.
«Звычкі геніяў не падыходзяць простым людзям»
— Канстанцін, калі вы апошні раз займаліся на інструменце?
— Ды пару гадзін таму. Ёсць мінімальны комплекс практыкаванняў, ад дзесяці хвілін да паўгадзіны — на аргане і на клавішах. Гэта мой мінімум. Кожны дзень імкнуся рабіць штосьці яшчэ. Не магу сказаць, што ў мяне ёсць нейкі план. Раней быў.
— Здаецца, гэта ў Рыхтэра быў адмысловы сшытак, куды ён штодня запісваў гадзіны сваіх заняткаў? Калі не дапрацаваў — назапашваліся «пазыкі»...
— Музыкі такога ўзроўню не прыклад для пераймання. Гэта асобы настолькі высокага палёту, што іхнія звычкі не падыходзяць простым людзям.
— Класічных піяністаў слухаеце?
— Не магу сказаць, што я ў гэтым добра разбіраюся. Хаця ёсць шмат знаёмых, якія з узростам перайшлі на класічную музыку. У мяне такі ўзрост яшчэ не надышоў. А вось вінтажны гук і вінтажны саўнд люблю! Мне здаецца, інструменты семідзясятых, максімум васьмідзясятых гадоў — гэта тое, з чым можна працаваць. Далей пачаўся кампраміс.
— Калекцыю клавіш у Варшаву забралі?
— Штосьці мусіў прадаць. Была няўпэўнансць — ёсць работа, няма. Быццам бы ёсць. Чатыры інструменты тут, адзін застаўся ў Кіеве.
Фота з асабістага архіву К. Гарачага
«З Вайцюшкевічам мы парэпетуем адразу на канцэрце»
— Канстанцін Гарачы — клавішнік або экс-клавішнік «Apple tea»?
— Клавішнік. Мы даволі даўно пачалі пісаць новы альбом. Зараз я гэта раблю дыстанцыйна.
— Як справы ў калегаў?
— Агульная дэпрэсія іх таксама закранула.
— Папраўце мяне, калі гэта не так: вы ж не афішавалі прычыну свайго ад’езду?
— Хіба што пост нейкі напісаў. Доўгія гады я жыў з тым, што я не хачу з’язджаць. Вось не хачу і ўсё. Я хацеў жыць дома. Але надышоў момант, калі гэта стала крэпка небяспечна. Я ўжо не кажу пра творчасць і работу, якая скончылася з кавідам. А чакаць кожны дзень арышту... Я не разумею некаторых сваіх знаёмых. Чаму яны да гэтага часу жывуць у Беларусі? Страшна, усіх хапаюць. У кожнага свая гісторыя, свой падыход, але калі ты знаходзішся ў сітуацыі абсалютна безабароннай, небяспечнай? Я не разумею, навошта гэта працягваць.
— Вы з’язджалі, як і ўсе мы — на пару месяцаў?
— Выехаў у лістападзе 2020-га і думаў — ну, да вясны. Мы ўсе тады супольна памыляліся. Маўляў, яшчэ трошкі паходзім, і рэжыму канец. Ва Украіне я зразумеў, што гэтыя свінні ля ўлады разумеюць толькі аргументы сілы. Па-іншаму не атрымаецца.
— З Беларусі выехала шмат вашых калег?
— Я іду па Варшаве і сустракаю знаёмых. Часам мне падаецца, што тут увесь творчы Мінск.
— Бачыла ў вашых сторыз фота з Вайцюшкевічам.
— Так, сабраліся ў сямейным коле.
— Рэпетавалі?
— Парэпетуем на канцэрце (смяецца). Хутка будзем выступаць. Увогуле мы даўно знаёмыя і часта граем без рэпетыцый.
«Распісацца ва Украіне цяжка і нятанна»
— Канстанцін, у эміграцыі вы ажаніліся. Што гэта за адчуванне, калі пачуцці прыходзяць ва ўжо вельмі свядомым узросце?
— Я не ведаю што сказаць. Так атрымалася. Сустрэліся і не разлучаемся. І з Кіева разам беглі, і ў Львове разам былі, зараз у Варшаве. Што тут дадаць?
— Распісаліся ў Кіеве?
— Апастылі, натарыяльныя пераклады і яшчэ куча розных папер. Ажаніцца замежніку ва Украіне цяжка і нятанна.
Фота з асабістага архіву К. Гарачага
— Наогул, выглядаеце вы бадзёра, не разгубленым.
— Дык а чаго губляцца? Трэба вырашаць пытанні. У любым выпадку ёсць мэта. Ёсць жаданне граць канцэрты. Хацелася б болей музычных падзей. Але спачатку трэба давесці да ладу побыт.
— Вы з тых, хто заўсёды зарабляў прафесіяй?
— Абсалютна. Хаця рознае было. У Мінску здараліся такія правалы. Ну няма працы і ўсё! Я заўсёды вельмі гэтаму здзіўляўся. Столькі часу на адукацыю, прафесію, пакупку інструментаў. Кожны каштуе, як паўмашыны. А потым ты нікому не патрэбны, таму што твае паслугі занадта дарагія. Студэнты за 5 долараў бегаюць, працуюць, а цябе не запрашаюць. У Польшчы крыху інакш. Работа ёсць. Хочаш — працуй.
— Аўтарская музыка будзе?
— Абавязкова. Мне ёсць чым падзяліцца. Ёсць пачуцці. Але патлумачыць іх на словах я не магу. Як можна расказваць пра музыку? Гэта такая няўдзячная тэма...
Паліна Часноўская, budzma.org
