Набліжаецца Новы год. Той цудоўны перыяд, калі мы падводзім вынікі і з надзеяй на лепшае глядзім у будучыню. У гэты час так хочацца пачаць новае жыццё: заняцца новымі справамі, завесці новыя карысныя звычкі.
І мы пачынаем абяцаць сабе, што вось з новага года мы абавязкова пачнем актыўна займацца фізкультурай, вучыць замежную мову, кінем паліць, будзем вучыцца плаваць і шмат чаго іншага. І мы даем сабе непарушныя абяцанні з 1 студзеня пачаць новае жыццё.
Але, на жаль, у 95% выпадкаў энтузіязм і прага новага згасаюць ужо да пачатку лютага. Бо сфарміраваць у сябе новую звычку не так ужо і проста. І толькі жадання тут будзе мала — патрэбны і час, і намаганні. Тым большыя, чым больш адрозніваецца ваша «навінка» ад таго ладу жыцця, што ў вас зараз.
Па часе сярод псіхолагаў і коўчаў і па сёння не існуе дамовы — колькі ж патрэбна на новую звычку. Меркаванні разыходзяцца ад трох гадзін (сеанс гіпнозу) да трох месяцаў. Мы спынімся на сярэднім значэнні — 30 дзён.
Пункт «уласныя намаганні» ўключае 3 складнікі. Матыў (альбо мэта) — навошта менавіта вам гэта патрэбна (палепшыць здароўе, павысіць свае прафесійныя якасці і г. д.). Рашучасць — вы прымаеце рашэнне дасягнуць пастаўленай мэты. Абавязкова дасягнуць — і кропка! Методыка (альбо алгарытм) дасягнення пастаўленай мэты. Калі першыя 2 складнікі звычайна не выклікаюць цяжкасцей, то з алгарытмам узнікаюць праблемы. Не ведаючы працэсаў, што будуць адбывацца пры фарміраванні новай звычкі, людзі часта апускаюць рукі і адмаўляюцца ад сваёй мары, бо лічаць, што гэта ім не па сіле.
У нашым матэрыяле апісаны 3 этапы фарміравання новай звычкі, цяжкасці, якія ўзнікаюць на кожным з іх і шляхі іх пераадолення.
Дык вось, дзелім наш 30-цідзённы «марафон» на тры дэкады, кожная з якіх паклікана вырашыць свае задачы, каб сфарміраваць, укараніць і замацаваць у вас новы тып паводзінаў.
Ілюстрацыя: quotesgram.com
1. «Гэта немагчыма!»
Першыя 2-3 дні выканання новага дзеяння (напрыклад, вы вырашылі пачынаць свой ранак з прабежкі) будуць лёгкімі і прыемнымі. Вы — поўныя натхнення, прадчуваеце і радуецеся карысці і плёну, якія вас чакаюць.
Але ж эйфарыя ад навізны хутка мінае. І арганізм намагаецца вярнуцца да звыклага ладу (вы ж памятаеце, што перамены заўжды ўспрымаюцца як нешта варожае, непатрэбнае). Тады пачынае ўсё «сыпацца»: час, які вы адводзіце на новую звычку, кудысьці знікае. З’яўляюцца нейкія неадкладныя справы і непераадольныя абставіны. Вам пачынае здавацца, што вось гэта — дакладна не для вас, што вы ніколі не здолееце авалодаць гэтай звычкай, што ўсе намаганні — марныя.
Рашэнне задачы першай дэкады — памятаць пра тое, што ўсе гэтыя нязручнасці часовыя! Што як толькі вы сфарміруеце ў сябе патрэбную звычку, усе перашкоды знікнуць, вам будзе лёгка і прыемна рабіць тое, што зараз падаецца немагчымым. Часцей нагадвайце сабе пра канчатковую мэту, уяўляйце яркія карцінкі, якім цудоўным будзе ваша жыццё, калі вы авалодаеце гэтай звычкай. Лічыце цяжкасці, што вы адчуваеце зараз, платай за ваш будучы поспех.
2. «Гэта нязручна!»
Другая дэкада фарміравання звычкі выклікае ўжо не поўнае абурэнне вашага арганізма, а дыскамфорт. Бо, нагадаю, эвалюцыйна так склалася, што наш арганізм не вельмі любіць перамены, ён за «стабільнасць». Нават калі мозг разумее, што перамены да лепшага.
І тут пачынаюцца хітрыкі тыпу: «Усё, паспрабавалі гэта. Так, яно магчымае (я аж цэлых 10 дзён гэта рабіў / рабіла!), але асабіста мне яно не вельмі і патрэбнае...» І мы пачынаем даваць сабе «перапынкі» альбо пераносіць на заўтра. Напрыклад, калі вы вучыце замежную мову і паставілі сабе за мэту завучваць па 10 новых слоў, то часта можа ўзнікнуць спакуса прапусціць сёння, а заўтра вывучыць 20 слоў.
Чытайце яшчэ: Таймінг штодня: як паспяваць больш?
Галоўнай задачай гэтага аперыяду будзе не даваць сабе «адкату». Намалюйце альбо раздрукуйце сабе графік выканання на кожны дзень (візуалізацыя можа быць рознай: можна проста ставіць крыжыкі за выкананае, а можна стварыць анімацыйныя малюнкі, як вы дасягаеце сваёй мэты). Папрасіце каго са сваякоў ці сяброў пабыць вашым асабістым ментарам-матыватарам на гэтыя дні і справаздачцеся яму кожны дзень аб выкананні свайго «ўрока». Прыдумайце сабе нейкую ўзнагароду за кожнае выкананне...
3. «Я — малайчына!»
Апошняя дэкада — таксама вельмі важны этап у фарміраванні новай звычкі. Галоўная задача — замацаваць новае ў вашым паўсядзённым жыцці. Дзеля гэтага сваю нованабытую звычку трэба асацыяваць ужо не з цяжкай штодзённай працай над сабой, а з чымсьці прыемным і лёгкім. Напрыклад, гонар за сваю трываласць, карысць, якую прынясе гэта звычка, новыя гарызонты, якія зараз перад вамі адкрыюцца, і г. д.
Вялікай небяспекай тут з’яўляецца яшчэ не зусім праўдзівае адчуванне поўнай перамогі. Мы авалодалі новай звычкай, і ўсё, падаецца, што яна ўжо нікуды не падзенецца ад нас. А таму — можна і расслабіцца, калі-нікалі прапусціць дзень, два, тры... Ну чаго хвалявацца, калі звычка сфарміравана?
Каб не патрапіць у гэтую пастку, можна крыху падняць сабе планку (вучылі па 10 словаў на дзень, а можна ж і па 15). Таксама важна не пакідаць справаздачу перад сваім ментарам-матыватарам — кожны дзень адпісвацца (ці прагаворваць), як сёння было выканана заданне. І графікі свае выкідаць яшчэ рана — працягваем адсочваць выкананне.
Як бачыце, авалодаць новай звычкай не так ужо і складана. І займае гэта каля 1 месяца. Простая матэматыка: за год можна «палепшыць» сябе аж на 10 — 12 пунктаў! Пачнем з новага года?
Вікторыя Лебедзева, budzma.org
