«Бадай цябе немач!», «Халера ясная!», «Каб цябе гарачка!» — як думаеш, пра што гэта ўсё? Citydog.io расказвае, што насамрэч стаіць за беларускімі праклёнамі.

У многіх беларускіх лаянках гучаць назвы страшных хвароб, якія ў розны час у выглядзе эпідэмій абрушваліся на беларускія землі. «Немач» — гэта ліхаманка, «гарачка» — тыф, ну, а з «халерай» і так усё ясна.

Гэтую хваробу лячылі ахвярапрынашэннем і абярэгамі

Халера нашмат маладзей чумы, тыфа, воспы і іншых якія запомніліся нашым продкам падзей. Яна з’явілася толькі на пачатку 19-га стагоддзя.

Узбуджальнік халеры — халерны вібрыён. Гэта бактэрыя, якая жыве ў марскіх прыбярэжных водах і стаялых водах трапічных балот, і яна вельмі карысная.

Узбуджальнік халеры

Бактэрыя паядае хіцінавыя панцыры мікраскапічных весланогіх рачкоў. Сто мільярдаў тон за год. Калі б не вібрыён, хітын даўно заваліў бы ўсе акіяны.

У пачатку 19-га стагоддзя людзі асушылі індыйскія балоты, якія кішэлі вібрыёнамі.

Патрапіўшы ў арганізм чалавека, бактэрыя прыстасавалася і навучылася выпрацоўваць таксін, які выклікаў жудасную дыярэю. Хворы губляў 14 літраў вадкасці, за суткі змяняўся да непазнавальнасці, сінеў і паміраў ад абязводжвання.

У Беларусі халеру нарадзіла расійскае войска, перакінутае з Азіі ў 1831 году для падаўлення паўстання.

Сяляне змагаліся з халерай проста: жанчыны запрагаліся ў плуг і аралі вакол вёскі. Або ставілі крыжы-абярэгі.

Таксама выкарыстоўвалі ахвярапрынашэнне. Гісторык Андрэй Вашкевіч знайшоў у архівах згадку пра тое, як у 1831 годзе ў Кавалевічах каля Слоніма сялянка Параскева Шведава была жыўцом пахавана аднавяскоўцамі. Лічылася, што разам з чалавекам трэба хаваць варону і пеўня.

А ў 1855 годзе ў вёсцы Аконавічы каля Карэлічаў жыўцом пахавалі 70-гадовую сялянку Люцыю Манько. Удзельнічалі нават фельчар і капітан паліцыі.

У выніку халеру перамаглі вынайдзеныя прышчэпкі, мыццё рук і абеззаражванне вады.