Сезон збору ўраджаю шпарка ідзе да завяршэння, аднак сезон лясных грыбоў у самым разгары. У апошнія дні верасня прапануем парадаваць сябе і блізкіх смачнай і сытнай сезоннай стравай пад назвай «крышаны». Для яе спатрэбяцца свежая гародніна і свежыя грыбы.
Што за страва такая, крышаны?
Крышанамі (націск на перадапошні склад) у розных рэгіёнах нашай краіны могуць называцца цалкам непадобныя стравы. Дзесьці — гэта рэдкі летні суп з каўбасой і бульбай. Хтосьці лічыць крышанамі смажаную бульбу з цыбуляй на сале, а на Палессі, у некаторых мясцовасцях, гэта сезонны вельмі густы і наварысты суп з гароднінай, крупой і грыбамі. Гародніна для стравы павінна быць толькі-толькі сабраная, а грыбы — свежыя. Такое супадзенне бывае толькі напрыканцы восені.
Згодна з расповедамі месцічаў, крышанамі здаўна называюць жыхароў вёскі Лемяшэвічы, што на Піншчыне. Глеба ў той мясцовасці даволі багністая, таму і бульба дробная — яе мясцовыя называлі крышанамі, бо гатавалі або цалкам, або рэзалі на дзве часткі. А з часам такая мянушка «прыліпла» і да жыхароў Лемяшэвічаў.
Згодна з іншай версіяй, у страву трэба было ўсё пакрышыць прыкладна аднолькавымі па памеры невялікімі кавалкамі, каб у лыжку патрапілі ўсе складнікі стравы, таму і крышаны.
Як прыгатаваць крышаны?
Для крышаноў можна выкарыстоўваць абсалютна любое сала (свежае, салёнае, вэнджанае), але традыцыйна — салёнае, тады страву амаль не трэба саліць. Калі не ўжываеце мясныя прадукты — можна зрабіць страву поснай.
Сала парэзаць дробным кубікам і выкласці ў разагрэты посуд, каб вытапіць тлушч.
Дадаць нарэзаную кубікам моркву, калі морква памяняе колер, дадаць цыбулю, парэзаную такім жа чынам, затым — бульбу, таксама кубікам.
3. Дадаць свежыя грыбы, у нашым варыянце гэта дрэўнавушкі, але можна выкарыстоўваць любыя грыбы. Калі гэта лясныя — варта папярэдне адварыць. Прысаліць па смаку і дадаць перцу.
4. Уліць пару шклянак вады і дадаць жменю ячнай крупы. Вада павінна быць узроўнем вышэй за інгрэдыенты крышаноў.
5. Паставіць у печ на тры гадзіны. Можна гатаваць і на пліце, варыце страву паўтары гадзіны на мінімальным агні, прыкрыўшы накрыўкай і часам памешваючы.
Падавайце крышаны са смятанай і зелянінай. Смачна есці!
