Стваральнік сайта audiobooks.by падзяліўся ў сваім facebook думкамі «наконт нацыянальнай самасвядомасці і нацыянальнай ідэі».

«Гэта тэма не зыходзіць у мяне з галавы недзе ўжо з год, дзякуючы кнізе Змітра Лукашука і іншым праграмам і пастам. Разважанні ў мяне эмігранцкія: жыву ў ЗША ўжо амаль 10 год. Рэгулярна прыязджаў у Беларусь (хутчэй, у Мінск), але ў асноўным я эмігрант. Апошнія два гады мяне турбуе пытанне, навошта мне, чалавеку, які жыве ў Каліфорніі, працуе ў мясцовай кампаніі, які нармальна асіміляваўся ў лакальнае жыццё, навошта мне гэтая ўся беларушчына, беларуская мова, кнігі, музыка? Тым больш мне блізкія людзі казалі, што гэта крок назад. Адказы накшталт «па іншаму не магу» ці «гэта Радзіма, і тут нічога не зробіш» мне не падабаюцца нейкім фаталізмам.

Сёння мой адказ самому сабе — мне гэта патрэбна, каб я не забіў на Беларусь.

Я веру, што людзі, калі ёсць магчымасць, мусяць дапамагаць адно аднаму. Але дапамагаць складана. І не толькі таму, што не дазваляюць рэсурсы, а проста таму, што складана хацець дапамагаць незнаёмым людзям. Родным ці сябрам — дапамагаць проста, знаёмым — трошкі складаней, сям’і з іншага горада ў якім ніколі не быў — яшчэ складаней. Пра дапамогу сям’і, якае жыве ва ўмоўным Конга, я ўвогуле маўчу, да гэтага мы яшчэ не дараслі. Тут мне і дапамагае нацыянальная свядомасць, дапамагае адчуваць сувязь з незнаёмымі, часта вельмі непадобнымі да мяне людзьмі, якіх я ніколі не бачыў і не ўбачу. Дапамагае пераадолець прыроднае «якой халеры я буду нешта для кагосьці рабіць». Пры гэтым я разумею, што сама ідэя нацыі — гэта штучнае, даволі новае ўтварэнне апошніх некалькіх стагоддзяў, яе няма ні ў якіх генах. Хутчэй, гэта спосаб абысці чалавечыя інстынкты. Мне такі спосаб дапамагае.

Нам усім, асабліва тым, хто з’ехаў, прыналежнасць да нацыі патрэбна, каб не забіць. У 2020 годзе галоўным імпульсам пратэстаў была не нацыянальная ідэя, а адстойванне правоў, дэмакратыі, роўнасці, асабістай годнасці. Шмат хто лічыць, што якраз гэта і патрэбна ў наш час, а нацыянальная свядомасць гэта перажытак мінулага: за акном 21 стагоддзе як-ніяк. Але калі працягваць гэтую думку, то дзеля дасягнення мэты (правы, дэмакратыя) Беларусь не патрэбна. Вядома, зручней каб правы і дэмакратыя была ў краіне, у якой вырас, жывеш і працуеш. Але калі стала відавочна, што хутка не атрымаецца і давялося з’ехаць, то прасцей і больш рацыянальна асімілявацца ў новай краіне, таму што там ужо ёсць тыя рэчы, за якія змагаліся дома. А на Беларусь забыцца, і хай там будзе, што будзе. Менавіта таму я не бачу магчымасці актыўна дапамагаць Беларусі падчас нашага марафону без нацыянальнай кампаненты як галоўнай крыніцы нашай энергіі.

Падсумоўваючы думку, для спрынту хапала агульначалавечых гуманістычных імкненняў да праў, свабод, роўнасці і дэмакратыі. А падчас марафону неабходна нацыянальная кампанента, інакш не дойдзем да фінішу, а разыйдземся па розных кафэ на сярэдзіне дыстанцыі.

А я пакуль буду працягваць рабіць, чакаць і спадзявацца, што праз дзесяць год ФБ нагадае мне пра гэты пост. І я буду чытаць яго седзячы ў Менску ў цёплым кафэ і ганарыцца, што дайшоў да фінішу», — напісаў Мікіта Белаглазаў.