Здаецца, што пандэмія COVID-19 адступіла і абмежаванні знятыя, але з’явіўся новы больш заразны штам амікрон (BA.4). Наколькі гэта небяспечна? Ці варта рабіць рэвакцынацыю і чакаць новую хвалю? Ці стаў ковід звычайнай рэспіраторнай інфекцыяй? Пра гэта распавяла лекар-эпідэміёлаг Вольга Вусік.

Чым адрозніваецца новы варыянт віруса (ВА.4) ад папярэдніх? Ці ёсць нейкія новыя ўласцівасці, акрамя падвышанай заразнасці?

Новы штам сапраўды адрозніваецца толькі тым, што ён на 10 — 20% больш заразны, чым папярэднія штамы амікрон (BA1) і стэлс-амікрон (BA2). Дадатковай патагеннасці і шкоднасці не адзначана, новы штам COVID-19 працякае больш як рэспіраторнае захворванне і лакалізуецца ў верхніх дыхальных шляхах. У групе рызыкі, як і раней, знаходзяцца тыя, хто не вакцынаваўся. Пры гэтым новы штам (BA.4) дастаткова добра абыходзіць і вакцыну. Гэта значыць поствакцынацыйны імунітэт і імунітэт, што перахварэў раннімі штамамі, ён абыходзіць гэтак жа, як і амікрон — людзі хварэюць, але адносна лёгка.

Можа новы штам (ВА.4) стаць пераважным?

Ён стане пераважным, таму што з пункту гледжання плыні эпідэміялогіі, той штам каронавіруса, які становіцца больш заразным, выцясняе ўсе астатнія: дэльта стаў больш заразным, чым усе астатнія і стаў пераважным, амікрон апынуўся яшчэ больш заразным і выціснуў дэльту.

У выпадку з BA.4 заразнасць ненашмат, але вышэй, і паступова ён выцісне іншыя штамы. Паступова, таму што мы ўжо не так скрупулёзна ўлічваем колькасць хворых, да таго ж само захворванне будзе працякаць досыць лёгка. Па сукупнасці фактараў мы не заўважым тое, як ён стане пераважным.

Ці можа новы штам запусціць чарговую хвалю ковіда?

Пэўны ўсплёск захворвання будзе, калі знізіцца ўзровень калектыўнага імунітэту. Гэта значыць, калі ўзровень абароны ў раней перахварэлых і прышчэпленых знізіцца, яны ўсё роўна будуць хварэць. Гэта ўжо было з амікронам — захворванне было вельмі высокім, але большасць перанеслі інфекцыю амбулаторна.

На жаль, у раней не імунізаваных нават «слабыя» штамы могуць выклікаць паразы сасудаў і іншыя цяжкія наступствы. Таксама варта памятаць пра посткавідны сіндром, які можа развівацца незалежна ад штаму і цяжару плыні захворвання.

Як наогул ідуць справы з калектыўным імунітэтам у краіне, ці зможа ён абараніць ад новага штаму?

З цягам часу ўзровень антыцелаў ўсё роўна зніжаецца, таму хварэць будуць і ўспышка захворвання не выключаная. Магчыма, яна адбудзецца восенню, але можа быць і яшчэ да канца лета, так як людзі актыўна перасоўваюцца ўнутры краіны.

Калі новы варыянт віруса лепш «сыходзіць» ад імуннай абароны, ці значыць гэта, што ён больш небяспечны?

Новы штам па ступені патагеннасці і шкоднасці мала чым адрозніваецца ад амікрона, так што больш небяспечным ён не стаў. Акрамя таго, ужо зразумела, як ён працякае.

Ці трэба цяпер прайсці рэвакцынацыю, каб падрыхтавацца?

Па аналогіі нават у перахварэлых і вакцынаваных амікрон выклікаў захворванне, хоць і ў лёгкай форме. А з цягам часу ўзровень абароны значна падае, часам да невыначальных значэнняў. У такім выпадку людзі маюць шанец досыць цяжка захварэць і атрымаць посткавідны сіндром. Таму лепш рэвакцынацыя, тым больш, рызыка заражэння зараз нізкая.