Калі будзеце праездам у Ляхавіцкім раёне Брэсцкай вобласці, абавязкова наведайце невялічкую вёску Грушаўка. Тут нарадзіўся шляхціч Тадэвуш Рэйтан. Менавіта ён, разам са сваімі паплечнікамі, у 1773 годзе імкнуўся сарваць Першы падзел Рэчы Паспалітай. Расказваем сумную, але адметную гісторыю самога Рэйтана, сядзібы, якая належала ягонаму роду, а таксама пра тое, што адбываецца ў Грушаўцы зараз.
Сядзіба роду Рэйтанаў пасля рэстаўрацыі, лістапад 2022 г.
Грушаўка знаходзіцца зусім побач з Ляхавічамі — за 5 кіламетраў ад райцэнтра. Тут часткова захавалася сядзіба старажытнага шляхецкага роду Рэйтанаў, які пасяліўся ў Грушаўцы, дзякуючы князям Радзівілам.
Сёння на тэрыторыі былога маёнтка можна ўбачыць родавы дом канца XIX стагоддзя, гаспадарчыя пабудовы і тое, што ад іх засталося, мураванку канца XVII стагоддзя, у якой апошнія дні свайго жыцця пражыў Тадэвуш Рэйтан, алею, возера, брукаванку, рэшткі парку і агароджы. Таксама, недалека ад самой сядзібы, на ўскраіне лесу, размяшчаецца гатычная капліца-пахавальня роду Рэйтанаў.
Грушаўка. Будынак спіртасховішча
Старажытная брукаваная дарога ў Грушаўцы
Капліца-пахавальня роду Рэйтанаў (1911-1914 гг. пабудовы)
Гісторыя мястэчка
Першыя згадкі пра вёску адносяцца да 1551 года. Тады каралева Барбара Радзівіл перадала паселішча Мікалаю Залескаму, а да гэтага маёнтак ўваходзіў у склад Ляхавіцкай воласці і быў уласнасцю самой Барбары.
Па некаторых звестках вёска належала таксама П. Шлягеру, потым, у 1680-1690-х гг. — слонімскаму земскаму суддзі Стафану Бруханскаму, а пасля яго смерці ў 1693 годзе маёнтак і камяніцу ў Нясвіжы набыў мазырскі скарбнік Міхал-Казімір Рэйтан. Вось такім чынам Грушаўкай і пачаў валодаць род Рэйтанаў.
Наступным гаспадаром вёскі стаў сын Міхала — Дамінік Рэйтан. У даволі сталым узросце ён ажаніўся з Тарэзай Валадковіч, са старадаўняга менскага роду Валадковічаў, і пасяліўся ў Грушаўцы, дзе пабудаваў невялікі палац.
Сядзіба ў Грушаўцы на карціне Напалеона Орды, 1860 год
У Грушаўцы ў Рэйтанаў нарадзілася 10 дзяцей, двое з якіх памерлі ў малым узросце. Самым старэйшым быў Тадэвуш Рэйтан, гаворка пра якога пойдзе далей.
Працяг чытайце на Smartpress.by.
