• budzma.org
  • Пра нас
  • Крама
Будзьма беларусамі! Будзьма беларусамі!
telegram Tiktok www.instagram.com/budzma/ Facebook.com vk.com twitter.com youtube.com
  • Актуаліі
  • Меркаванні
  • Гісторыя
  • Літаратура
  • Музыка
  • Гатуем з «Будзьма!»
  • Гісторыя за 5 хвілін
  • Трызуб і Пагоня
  • Сармат
  • Разумняты
  • Вандруем разам
  • Афіша
16.03.2023 | Грамадства Гісторыя Асоба

Чалавек, які імкнуўся сарваць падзел Рэчы Паспалітай: едзем у Грушаўку, на малую радзіму Тадэвуша Рэйтана

Калі будзеце праездам у Ляхавіцкім раёне Брэсцкай вобласці, абавязкова наведайце невялічкую вёску Грушаўка. Тут нарадзіўся шляхціч Тадэвуш Рэйтан. Менавіта ён, разам са сваімі паплечнікамі, у 1773 годзе імкнуўся сарваць Першы падзел Рэчы Паспалітай. Расказваем сумную, але адметную гісторыю самога Рэйтана, сядзібы, якая належала ягонаму роду, а таксама пра тое, што адбываецца ў Грушаўцы зараз.


390.jpg
Сядзіба роду Рэйтанаў пасля рэстаўрацыі, лістапад 2022 г.

Грушаўка знаходзіцца зусім побач з Ляхавічамі — за 5 кіламетраў ад райцэнтра. Тут часткова захавалася сядзіба старажытнага шляхецкага роду Рэйтанаў, які пасяліўся ў Грушаўцы, дзякуючы князям Радзівілам.

Сёння на тэрыторыі былога маёнтка можна ўбачыць родавы дом канца XIX стагоддзя, гаспадарчыя пабудовы і тое, што ад іх засталося, мураванку канца XVII стагоддзя, у якой апошнія дні свайго жыцця пражыў Тадэвуш Рэйтан, алею, возера, брукаванку, рэшткі парку і агароджы. Таксама, недалека ад самой сядзібы, на ўскраіне лесу, размяшчаецца гатычная капліца-пахавальня роду Рэйтанаў.

391.jpg
Грушаўка. Будынак спіртасховішча

392.jpg
Старажытная брукаваная дарога ў Грушаўцы

393.jpg
Капліца-пахавальня роду Рэйтанаў (1911-1914 гг. пабудовы)

394.jpg

395.jpg



Гісторыя мястэчка

Першыя згадкі пра вёску адносяцца да 1551 года. Тады каралева Барбара Радзівіл перадала паселішча Мікалаю Залескаму, а да гэтага маёнтак ўваходзіў у склад Ляхавіцкай воласці і быў уласнасцю самой Барбары.

Па некаторых звестках вёска належала таксама П. Шлягеру, потым, у 1680-1690-х гг. — слонімскаму земскаму суддзі Стафану Бруханскаму, а пасля яго смерці ў 1693 годзе маёнтак і камяніцу ў Нясвіжы набыў мазырскі скарбнік Міхал-Казімір Рэйтан. Вось такім чынам Грушаўкай і пачаў валодаць род Рэйтанаў.

Наступным гаспадаром вёскі стаў сын Міхала — Дамінік Рэйтан. У даволі сталым узросце ён ажаніўся з Тарэзай Валадковіч, са старадаўняга менскага роду Валадковічаў, і пасяліўся ў Грушаўцы, дзе пабудаваў невялікі палац.

396.jpg
Сядзіба ў Грушаўцы на карціне Напалеона Орды, 1860 год

У Грушаўцы ў Рэйтанаў нарадзілася 10 дзяцей, двое з якіх памерлі ў малым узросце. Самым старэйшым быў Тадэвуш Рэйтан, гаворка пра якога пойдзе далей.

Працяг чытайце на Smartpress.by.

Апошняе ў рубрыцы:

valiancina_shauchenka
Грамадства Літаратура

Памёр паэт і журналіст Алесь Мацулевіч

2 снежня ў Лідзе памёр кіраўнік літаб’яднання «Суквецце», паэт і журналіст Алесь Мацулевіч. Як паведамляе газета...

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Андрэй Катлярчук: «Мадэрная гісторыя краіны ніяк не адужае цыкл бяспамяцтва»

Гісторык Андрэй Катлярчук у сваім фэйсбуку распавядае пра справу «Беларускага нацыянальнага цэнтра» і інжынера...

valiancina_shauchenka
Грамадства

Гісторык: «Ніколі беларусы не стаялі на краю бездані так блізка, як зараз»

Хто такія беларусы як нацыя, і куды мы ідзем? «Салідарнасць» аналізуе беларускі нацыянальны характар і спрабуе знайсці...

valiancina_shauchenka
Гісторыя

Унікальнае мястэчка ва Усходняй Беларусі з сімваламі заходняй цывілізацыі: Цімафей Акудовіч пра 5 цудаў Смалян

Усходняя Беларусь лічыцца не надта багатай на гістарычныя славутасці. Але варта наведаць Смаляны на ўскрайку Віцебшчыны,...

Апошнія навіны

    Грамадства Літаратура
    Памёр паэт і журналіст Алесь Мацулевіч
    Гісторыя
    Андрэй Катлярчук: «Мадэрная гісторыя краіны ніяк не адужае цыкл бяспамяцтва»
    Грамадства
    Гісторык: «Ніколі беларусы не стаялі на краю бездані так блізка, як зараз»
    Гісторыя
    Унікальнае мястэчка ва Усходняй Беларусі з сімваламі заходняй цывілізацыі: Цімафей Акудовіч пра 5 цудаў Смалян
    Асоба
    Аляксандр Ждановіч: «Самае складанае ў эміграцыі — невядомасць, і, калі на гэтым засяроджвацца, можна звар’яцець»
    Мастацтва
    Карціны 13 беларускіх і ўкраінскіх мастакоў выставілі на дабрачынным аўкцыёне ў Беластоку
    Музыка Гітара Мулявіна
    Рэп-скаргі на “добрых” суседзяў, флэшбэкі ў мінулае і эндарфіны. Аб чым яшчэ спяваюць беларускія музыкі напачатку зімы?
    Грамадства
    Прыбралі з музея, бо людзі працягвалі на яго маліцца. Выкупленыя беларусамі эскізы праліваюць святло на невядомы раней абраз з Чырвонага касцёла
    Літаратура Беларуская мова
    Абвешчаны ІІІ Міжнародны Дэкламатарскі конкурс з нагоды дня роднай мовы 2024
    Грамадства
    «Шпіцыяльны погляд на Беларусь і беларусаў»: размова з аўтарам новага сатырычнага шоў «Паў першага»
    Літаратура
    Сталі вядомыя лаўрэаты прэміі «Дэбют» і прэміі імя Карласа Шэрмана
    Кіно
    Лепшыя фільмы фестываля «Паўночнае ззяння - 2023»
    Музыка
    Пайшоў з жыцця лідар гурта «Мадэра Хард Блюз» Юрый Міхайлаў
    Грамадства
    Instagram-старонка «Будзьма беларусамі!» прызнаная беларускімі ўладамі «экстрэмісцкім матэрыялам»
    Гісторыя
    У цэнтры Мінска паставяць памятны знак з макетам Мінскага замчышча

Афіша

  • 04.12 — 03.12

    Беларускі стэнд на кірмашы гістарычнай кнігі ў Варшаве

  • 04.12 — 21.01Выстава Руфіны Базловай «Ніткі супраціву» ў Кутна-Горы
  • 04.12 — 08.01Выстава «Два Паэты, два Сусветы...» у Мінску
  • 04.12 — 05.12«Мы носім свой Дом у сабе». «DOM.» — персанальная выстава Аляксандра Кот-Зайцава ў Варшаве
  • 04.12 — 13.01Фотавыстава Kanaplev&Leidik «Тата ў тэлефоне» ў Варшаве
  • 04.12 — 15.12Выстава Яраслава Кірвеля «Kirvelizm» у Варшаве
  • 04.12 — 25.12Выстава Вольгі Якубоўскай «Марш жанчын» у Фларэнцыі
  • 04.12 — 18.12Вольга Palunisa збірае анлайн-групу на адмысловы курс па выцінанках на вокны!!!

УСЕ ПАДЗЕI

Рассылка навінаў

Важнае пра нас

  • Што такое "Будзьма беларусамі!"
  • Асобы кампаніі
  • Усе праекты "Будзьма!"
  • Рэдакцыйная пошта: [email protected]

Папулярнае

    • Наша мова і наш сцяг у паўстанні 1830-га: раскрываем невядомыя старонкі
    • Войны князя Трайдэна і знішчэнне Наваградка
    • Чаму навучылася ўлада? Лявон Вольскі пра новыя «метады ўздзеяння»
    • Князь па камандзіроўцы. Таямнічы Шварн Данілавіч
    • Вандроўка сцежкамі Уладзіміра Караткевіча
© Грамадская культурніцкая кампанія «Будьма беларусамі!», 2008-2019.
Логотип