Пінск здаўна з’яўляецца неафіцыйнай сталіцай Палесся. Па памерах, а таксама ступені захаванасці гістарычнага цэнтра ён саступае толькі Горадні.
Некаторыя даследчыкі адлічваюць гісторыю Пінска з VIII стагоддзя. Менавіта тады блізу вёскі Гарадзішча было заснавана адно з найстаражытных славянскіх селішчаў, знойдзеных на тэрыторыі Беларусі. Яго нярэдка разглядаюць як папярэдніка сучаснага горада, які па незразумелых прычынах быў перанесены на іншае месца, піша planetabelarus.by.
Першае пісьмовае згадванне Пінска ставіцца да 1097 года. Тады ён уваходзіў у склад Кіеўскай Русі, а з часам стаў сталіцай незалежнага княства, якое ў XIV стагоддзі далучылася да Вялікага княства Літоўскаму на правах долі. У 1521 годзе, калі памёр апошні прадстаўнік пінскай княскай дынастыі, польскі кароль Жыгімонт Стары падарыў гэтыя землі сваёй жонцы Боні Сфорца, якая пакінула пра сябе памяць паспяховымі рэформамі і першым досведам па будаванні штучных водных шляхоў і асушванні балотаў.
Рэшткі Каралеўскага канала ў вёсцы Гарадзец
У 1581 годзе паводле прывілею Стэфана Баторыя горад Пінск атрымаў Магдэбургскае права і герб — і багацеў год ад года дзякуючы свайму выгаднаму месціву. Шматлікія войны і паўстанні другой паловы XVII і пачаткі XVIII стагоддзяў, вядома ж, не абышлі гэты край бокам. Пінск некалькі разоў быў зрабаваны і спалены амаль дашчэнту, значная частка насельніцтва гінула — у 1648 годзе пры прыгнечанні паўстання гараджанаў, у 1655 годзе падчас руска-польскай вайны 1654–1667 гадоў, у 1706 годзе падчас Паўночнай вайны. Але кожны раз горад падымаўся з руін.
Чытайце яшчэ: Топ-7 помнікаў ад «Будзьма!», якія варта наведаць у Пінску
Буйны эканамічны і духоўны цэнтр Палесся Пінск востра меў патрэбу ў надзейным доступе да балтыйскіх партоў, а таксама ў сухапутных і водных дарогах па Пінскім Палессі, цалкам пакрытым непраходнымі балотамі. Будаванне адразу двух каналаў — Мухавецкага (1775-1783), потым пераназванага ў Каралеўскі, і Агінскага (1767–1783) — пачалося ў эпоху кіравання апошняга караля Рэчы Паспалітай Стася Аўгуста Панятоўскага.
Вялікую ролю ў ажыццяўленні гэтых грандыёзных праектаў згуляў рэфарматар Палесся подстараста Пінскі і гарадскі суддзя Матэвуш Бутрымовіч (дзед знакамітага мастака і кампазітара Напалеона Орды). Ён кіраваў усімі будаўнічымі працамі і адправіў па канале, што звязаў Прыпяць і Віслу, судны, гружаныя вэнджанай рыбай, мёдам, воскам і іншымі мясцовымі таварамі, у Варшаву і Гданьск, зрабіўшы выдатную рэкламу гораду і краю. У верасні таго ж года Піншчыну наведаў кароль Стась Аўгуст Панятоўскі, які афіцыйна адкрыў суднаходства на Каралеўскім канале, праплыўшы па ім са сваёй світай каля мілі. Убачыў кароль і Горнаўскі гасцінец, які пачаў будаваць Бутрымовіч на багністым Зарэччы, і Агінскі канаў, будаванне якога фінансаваў гетман Міхал Казімір Агінскі, які пераняў палескія ўладанні свайго дзеда гетмана Міхала Казіміра Вішнявецкага. Так Пінск стаў портам міжнароднага значэння на суднаходным Дняпроўска-Бугскім водным шляху, якія звязалі Балтыйскае і Чорнае моры.
Абодва каналы, безумоўна, спрыялі эканамічнаму развіццю ...
Рака Піна западае ў Прыпяць у межах горада
У 1793 годзе, пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай, горад Пінск увайшоў у склад Расійскай імперыі. Крыху пазней, у 1801 годзе, указам Паўла I да Пінска было далучана мястэчка Каралін — даўні канкурэнт горада, чыя прыстань першай прымала судны і тавары, што прыходзілі па Прыпяці. Адміністрацыйна Пінск уваходзіў у склад Мінскай губерні (тады яна яшчэ звалася намесніцтвам), меў статус павятовага горада і ўваходзіў разам з Мінскам і Бабруйскам у лік самых буйных гарадоў губерні. Пры гэтым яшчэ доўгі час усе будынкі ў горадзе, апроч культавых аб’ектаў, заставаліся драўлянымі.
Эканамічнае развіццё рэгіёна было цалкам злучана з воднымі шляхамі і, як пісаў Юзаф Крашэўскі, з моманту сканчэння навігацыі і да яе пачатку жыццё тут як быццам замірала... Новы імпульс у развіццё горада ўнесла будаванне чыгункі. У 1882 годзе праз Пінск прайшла паўднёвая галінка Палескіх чыгунак. Тады ж у 1880-я гады ў Пінску сталі з’яўляцца такія буйныя прадпрыемствы, як запалкавая і фанерная фабрыкі і параходабудаўнічы завод.
У XIX і пачатку XX стагоддзя канал меў для Расійскай імперыі не толькі эканамічнае, але і стратэгічнае значэнне, бо быў адзіным унутраным водным шляхам, што злучае Балтыйскае і Чорнае моры. У 1837 годзе пачалася рэканструкцыя канала, асноўныя працы праводзіліся з 1846 па 1848 год. Былі пабудаваны дваццаць дзве драўляныя плаціны, што дазвалялі падтрымваць патрэбны для стабільнага суднаходства ровень вады ў любы час навігацыі. Шырыня па дне шляху была даведзена да 14 м, а максімальная асадка суднаў складала 70 см. У 1886 і 1890 гг. на буксіры колавага парахода і сіламі асначоў па канале ад месца пабудовы з горада Эльбінга ў Севастопаль былі перакладзены пяць мінаноснікаў.
Цяжкія часы для Пінска наступілі ў Першую сусветную вайну. Пасля шэрага параз, якія патрывала рускае войска, Пінск стаў прыфрантавым горадам, а 15 верасня 1915 года і зусім быў акупаваны кайзераўскімі войскамі. Звыш двух гадоў лінія фронту з трох бакоў атачала Пінск, праходзячы ўшчыльную да горада па Агінскім каналу, Ясельдзе і Струменю. Кайзераўцы пакінулі горад толькі напачатку 1919 года.
Нямецкія войскі ў Пінску
У той неспакойны час улада ў Пінску змянялася імгненна. Кайзераўцаў і пятлюраўцаў выгналі з Пінска паўстанцкія палкі Палескага паўстання. Савецкую ўладу змяняла польская — і зноў у Пінск уваходзіла Чырвоная Армія...
Горад Пінск у міжваенны перыяд
Вынікі савецка-польскай вайны (1919-1921), якая завяршылася падпісаннем Рыжскай мірнай дамовы, апынуліся не на карысць СССР. У выніку Заходняя Беларусь, улучаючы былы Пінскі павет, адышла да Польшчы (II Рэчы Паспалітай). Пінску выпаў шанец стаць сталіцай велізарнага Палескага ваяводства — найбяднейшага, цалкам пакрытага балотамі і густой рачной сеткай. Гэты статус неўзабаве перайшоў да Брэста — каля траціны горада знішчыў страшны пажар 1921 года.
Амаль 20 мірных гадоў былі адзначаны будаваннем першага моста праз Піну, першай шашэйнай дарогі Палесся ад Брэста до Пінска, пабрукаванай шасцікантовай пліткай «трылінкай», якую і цяпер можна ўбачыць на галоўнай вуліцы Старога горада. У Пінску да верасня 1939 года дыслакавалася Пінская вайсковая флатылія ВМФ Польшчы, што ўносіла ў аблічча Пінска і гарадское жыццё рысы, уласцівыя вайсковым партам... У 1926 годзе ў Пінску быў адкрыты першы на Палессі музей. Тут актыўна дзеялі Польскае краязнаўчае грамадства і турыстычная фірма «Орбіс». Асабліва папулярнымі былі водны турызм па рэках і каналах Палесся, а таксама каларытныя Палескія кірмашы, што праходзілі на тэрыторыі сучаснага гарадскога парка.
У верасні 1939 года Пінск увайшоў у склад СССР. 4 снежня 1939 года быў выдадзены ўказ Прэзідыума Вярхоўнай Рады СССР, паводле якога была створана асобная вобласць з цэнтрам у Пінску. Але ўжо 4 ліпеня 1941 года горад быў акупаваны войскамі вермахта. Акупацыя падоўжылася тры гады і дзесяць дзён. Пінску належыць гонар стварэння аднаго з першых партызанскіх атрадаў у гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. Вынішчальны атрад Камарова (У.З. Каржа) быў утвораны з партгасактыву і камсамольскіх працаўнікоў Пінска на пяты дзень вайны. Баявое хрышчэнне атрымаў праз два дні, панёс вялікія страты ў сутыкненні з супернікам на подступах да Пінска, але, нягледзячы на гэта, захаваў баяздольнасць і вырас у вялікую партызанскую брыгаду. Вайна нанесла гораду страшную шкоду: у брацкіх магілах каля Пасяніч, Казляковіч, ва ўрочышча Добрая Воля і на тэрыторыі пінскага гета абарвалася жыццё сама меней 26 тысяч пінскіх габрэяў, якія амаль 5 стагоддзяў былі злучаны з Пінскам і Палессем. 14 ліпеня 1944 года ляжалы ў руінах горад, дзе ў жывых засталося 5–7 тысяч жыхароў, быў вызвалены ў выніку супольнай аперацыі 61-му войску I Беларускага фронту і Дняпроўскай вайсковай флатыліі.
У паваенныя гады былі пабудаваны многія прамысловыя прадпрыемствы, што ператварылі горад у адзін з індустрыйных цэнтраў Беларусі. У 1954 годзе Пінская вобласць была скасавана. І горад атрымаў статус раённага цэнтра ў складзе Брэсцкай вобласці.
Будынак былога калегіума езуітаў
Не ўсе помнікі даваеннага Пінска дайшлі да нашых дзён...
Сёння візітнай карткай Пінска з’яўляецца будынак былога калегіума езуітаў. Гэты помнік XVII стагоддзя, што ўвабраў рысы рэнесансу і барока, па праве завуць «патрыярхам пінскай даўніны». Калегіум, як і важ манастыр езуітаў, быў збудаваны ў XVII стагоддзі на сродкі канцлера ВКЛ, пінскага і віленскага старасты Альбрэхта Радзівіла. Будаванне тое прыпынялася, то працягвалася на працягу 44 гадоў (1631–1675).
Архітэктурнай дамінантай манастырскага ансамбля і ўсяго Пінска на некалькі стагоддзяў стаў касцёл Святога Станіслава — самае вялікае на працягу ўшануй паўстагоддзі культавае збудаванне ВКЛ. Велічная святыня паслужыла на сваім стагоддзі езуітам, базылянам, была праваслаўным Богаяўленскім саборам і потым ізноў вярталася каталікам.
У яе крыпце спачывалі нятленныя мошчы святога Андрэя Баболі. У 1706 годзе з касцёльнай вежы пазіраў на палескія балоты шведскі кароль Карл ХII. Але да нашых дзён ад грандыёзнага ансамбля дашлі толькі калегіум і яшчэ дзве нічым не характэрныя пабудовы.
Вось такой была панарама Пінска з касцёлам Святога Станіслава.
Міжваеннае фота калегіума і касцёла з боку ракі Піна і графічныя рэканструкцыі Аляксандра Невара, якія паказваюць, як бы гэтыя аб’екты глядзеліся цяпер.
Пагляд на віртуальны касцёл з рэальнага пляца Леніна і пешаходнай вуліцы Леніна.
Ці сімвалічныя працы, не праўда? Асабліва, калі ўлічыць, што сам правадыр пралетарыяту па-ранейшаму ходзіць уздоўж сцен былога калегіума...
Пасля разбурэнні касцёла Святога Станіслава асобна які стаіць будынак былога калегіума езуітаў траха не знеслі, на чым настойваў нейкі сталічны службовец з міністэрства культуры. Але нічыя рука гэтым разам не паквапілася на самы стары будынак Пінска. Яно і сёння ўражае таўшчынёй сваіх сцен, крыжовымі зборамі зал і калідораў, фігурнымі франтонамі, ламаным дахоўкавым дахам і падобнай на маяк кантаватай вежай-контрфорсам.
Яно і сёння ўражае таўшчынёй сваіх сцен, крыжовымі зборамі зал і калідораў, фігурнымі франтонамі, ламаным дахоўкавым дахам і падобнай на маяк кантаватай вежай-контрфорсам.
З гэтай «Альма-матэр» выйшлі гісторык Адам Нарушэвіч, філосаф Караль Вырвіч, палітычны і гаспадарны дзеяч Матэвуш Бутрымовіч. У калегіуме была сабрана багатая бібліятэка (у 1940 годзе вывезена ў Ленінград), створаны фізічная і хімічная лабараторыі, тут дзеялі першая на Палессі аптэка, друкарня і студэнцкі тэатр. Пінскі калегіум нароўні з полацкім лічыліся лепшымі навучальнымі ўстановамі ВКЛ, якія не саступалі ўніверсітэтам. Навучанне было дармовым і даступным для выхадцаў з розных пластоў грамадства, незалежна ад веравызнання, тэрмін навучання — 12–13 гадоў.
У XIX стагоддзі ў будынку калегіума знаходзілася бурса, дзе вучыўся Аляксандр Уласаў, беларускі грамадскі дзеяч, рэдактар-выдавец легендарнай «Нашай Нівы». Сёння мармуровыя ступені калегіума вядуць у Музей Беларускага Палесся.
Сярод мноства экспанатаў, што захоўваюцца ў музеі, адзначым незвычайны ровар, зроблены мясцовым умельцам з дрэва. Ён у працоўным стане!
Комплекс былога манастыра францысканцаў
Іншай візітнай карткай Пінска з’яўляецца ўнікальны культавы комплекс былога манастыра францысканцаў — адзіны захаваны ў Пінску ансамбль у стылі барока. Яго запамінальны сілуэт з крутымі дахоўкавымі дахамі, вытанчанай сігнатуркай над Кафедральным касцёлам, чатырох’яруснай званіцай і фігурнымі франтонамі семінарыі робіць уражанне на ўсіх гасцей горада Пінска.
Манастыр францысканцаў, адзін з найстарых у ВКЛ, быў заснаваны ў 1396 годзе будучым вялікім князем Жыгімонтам Кейстутавічам. Касцёл Прачыстай Дзевы Марыі — дзіўны помнік, дзе гатычная моц бакавых сцен і апсіды спалучаюцца з вытанчаным барочным фасадам, верхнюю частку якога падпяразвае ажурная стужка ў стылі мадэрн. Да галоўнага нэфа базылікі з абодвух бакоў прылягаюць капліцы — капліцы.
У храме 7 алтароў (6 драўляных і адзін стуккавы). Уражае вытанчаная драўляная разьба, стваральнікам якой лічаць віленскага майстра Яна Шміта і яго вучняў. Сапраўдны шэдэўр — разьбяны амбон з полагам з суцэльнага ствала ліпы. Адменнае месца ў касцёле займае палатно Альфрэда Рамэра «Пінская Мадонна» (Мадонна з чубком), напісанае для гэтай святыні ў 1894 годзе. Сцены і зборы касцёла ў 1909 годзе аформілі ў стылі мадэрн варшаўскія мастакі. Стары орган, што складаецца з 1498 металічных і драўляных труб, выраблены ў 1836 годзе. У крыпце пад галоўным алтаром спачывае пыл першага ў гісторыі Беларусі кардынала Казіміра Свёнтка. Былая святыня францысканцаў з 1925 года з’яўляецца кафедральным касцёлам, а ў 1996 годзе рымскі тата Іяан Павел II ганараваў яе статус Малой базылікі, адной з трох на тэрыторыі Беларусі.
У былых манастырскіх будынках знаходзіцца Кіраванне Пінскай каталіцкай епархіі і служыць адроджаная ў 2001-м Найвысокая духоўная каталіцкая семінарыя імю Святога Тамаша Аквінскага. У яе крыжовай галерэі захаваліся фрэскі пачатку XVIII стагоддзя, прысвечаныя дзеям Святога Францыска.
Палац Бутрымовіча
Зусім поруч з касцёлам знаходзіцца палац, які ўвайшоў у гісторыю горада як «пінскі мур». Тры хвалебныя палескія роды — Бутрымовіч, Орда і Скірмунт — па чарзе валодалі гэтым палацам. У мінулым палац быў галоўным сховішчам творчай спадчыны Напалеона Орды. Гэта прыгожы будынак з антычнымі порцікамі на бакавых крылах і які выступае ў цэнтры рызалітам — першая каменная грамадзянская пабудова Пінска. Палац належаў Матэвушу Бутрымовічу, падстарасте пінскаму, дэпутату Трыбунала Літоўскага, амбасадару на 4-гадовы сойм, стараннямі якога Пінск стаў портам міжнароднага значэння з двума выйсцямі да Балтыйскага мора па Агінскім і Каралеўскаму каналам. Першы камень у падмурак палаца быў пакладзены 9 верасня 1784 года рукой караля Стася Аўгуста Панятоўскага.
У гэтым палацы жылі і бывалі многія вядомыя людзі. Тут ствараў, вярнуўшыся з эміграцыі, унук М. Бутрымовіча мастак і музыкант Напалеон Орда. Тут часта гасцяваў Юзаф Крашэўскі — неверагодна пладавіты раманіст, этнограф, аўтар 600 тамоў твораў, у тым ліку 223 аповесцяў і раманаў. Апошняй гаспадыняй палаца стала пісьменніца Канстанцыя Скірмунт, потым тут змесцавалася курыя біскупа Да. Букрабы. Які спазнаў запусценне і заняпад, «пінскі мур» адрэстаўраваны ў 2008 годзе. Сёння ў даўнейшым будынку працуе Дварэц шлюбаў, а ў правым яго крыле змесцаваўся невялікі музей, прысвечаны гісторыі палаца.
Гэты касцёл, падобны на мініяцюрную крэпасць, — адзіная на тэрыторыі ВКЛ святыня «манахаў-камуністаў». У 1695 годзе па запрашэнні маршалка Яна Караля Дольскага, уладальніка замка і заснавальніка пінскага прадмесця Каралін, у Пінск з Італіі прыбылі прадстаўнікі ордэна ксяндзоў свецкіх, якія знаходзяцца ў камуне, скарочана «манахаў-камуністаў», ці «барталамітаў». «Камуністы» жылі грамадой (камунай), мелі агульную касу і рыхтавалі моладзь да ўступу на духоўную ніву. Спачатку манастыр і касцёл былі драўлянымі, а ў канцы ХVIII стагоддзі храм перабудавалі ў камені, злучыўшы ў яго абліччы стылістыку барока і прыёмы абароннага дойлідства. Магутныя сцены, таўшчыня якіх месцамі перавышае два метры, прарэзаны невялікімі аркавымі выймамі. Двух’ярусная прысадзістая званіца з шатровым дахам хавае вітую лесвіцу з адпаліраванымі за два з лішнім стагоддзі ступенямі. Невялікі барочны алтар, падобны на трыумфальную арку, даўно згублены. У 1830-я гады нічыйны да таго часу касцёл ледзь не стаў лютаранскай кірхай.
У 1860 годзе яго зноў пасвянцілі — у імя Святой Сёмухі, а праз стагоддзе ў эпоху атэізму зачынілі. Пісьменнік Уладзімір Караткевіч, пабываўшы ў Пінску, назваў былую святыню «камуністаў» «барокавай цацачкай». З 1992 года ў былым касцёле адкрыта гарадская канцэртавая зала з электронным органам.
Свята-Варварынскі кафедральны сабор знаходзіцца ў пераасвячоным касцёле бернардынаў, пабудаваным у стылі барока ў 1770–1786 гг.
Пасля лістападаўскага паўстання 1830–1831 гг. бернардынаў высялілі з Пінска, а іх святыню перадалі праваслаўным. У келлях бернардынаў змесцаваліся матухна-ігумення і некалькі манашак. Пазней манастыр паслужыў гарадской турмой, потым шпіталем. Тут, «у шпіталю на Бернардынскай», у 1932 годзе нарадзіўся будучы вядомы пісьменнік і журналіст Рышард Капусцінскі. Яшчэ ў XIX стагоддзі, калі храм з-за малалікасці праваслаўнага насельніцтва доўгі час не выкарыстоўваўся па простым прызначэнні, а служыў збожжасховішчам, «аптычныя» алтары зніклі з яго сцен.
Свята-Варварынскі сабор — помнік архітэктуры барока, дзе можна ўбачыць грызайлеваю роспіс у традыцыях ранняга класіцызму і вялікі лік абразоў XVII–XIX стст., сярод якіх «Матка Боская Адзігітрыя Ерусалімская» (XVI у.), «Покрыва» (1732 г.), «Тры свяціцелі» (1765 г.), «Матка Боская Замілаванне» (1751 г.).
Храм Ускрысення Які славіцца Варварынскага манастыра змесцаваны ў гістарычным цэнтры Пінска. У савецкі час памяшкання манастыра выкарыстоўваліся як шпіталь. Ён аднавіў сваю чыннасць толькі ў 1993 годзе, калі ўсе будынкі вярнулі вернікам.
Паказваючы рэлігійныя выбітнасці Пінска, мы абавязаны ўспомніць і пра габрэяў. Вось так выглядала Вялікая сінагога, якая знаходзілася ў цэнтральнай частцы горада. У 1847 г. у Пінску жыло 5050 габрэяў, у 1871 г. — 13 681 габрэй (77,7% насельніцтва), у 1896 г. — 21 819 габрэяў (77,3%), у 1914 г. — 28 063 габрэі (72,5%).
З пачатку 1820-х гг. узрасло эканамічнае значэнне Пінска, які стаў буйным цэнтрам гандлю сельскагаспадарчымі прадуктамі і лесам. У гэтым працэсе габрэі, асабліва чальцы сем’яў Лур’е і Левіных, цацкалі асноўную ролю.
Найстарая гімназія Палесся, якая была пераўтворана ў дваранскую вучэльню. У гэтым будынку вучыліся вядомыя людзі: Хаім Вейцман (1874-1952) — навуковец-хімік, аўтар сотні навуковых адкрыццяў, першы прэзідэнт Ізраіля; вынаходнік Ісак Шонберг (1880-1963), ганараваны тытулу лорд Вялікабрытаніі за заслугі ў стварэнні ангельскай сістэмы тэлебачання; акадэмік архітэктуры Іван Жаўтоўскі (1867-1959) — адзін з буйных прадстаўнікоў неакласіцызму ў еўрапейскай архітэктуры XX у.; Міхал Машкоўскі (1908-2002), найбуйны савецкі фармаколаг, і іншыя...
Цяпер на месцы габрэйскага прадмесця Каралін знаходзіцца студэнцкае мястэчка Палескага дзяржаўнага ўніверсітэта, якое было адкрыта ў Пінску 1 верасня 2006 года.
Архітэктурны развязак комплексу будынкаў універсітэта досыць незвычайны для Пінска, але выкладчыкам і студэнтам падабаецца.
Галоўны корпус універсітэта варта ў месцы сыходжання і разыходжання Прыпяці і Піны. Дарэчы, Піна, пэўна што, адзіная рака ў Беларусі, воды якой западаюць у дзве іншыя ракі...
Царква Божага Нараджэння Найсвятой Багародзіцы ў Пінску была пабудавана ў 2008 годзе на месцы, дзе раней знаходзіўся ўслаўлены Ляшчынскі манастыр, вядомы з 1263 года. За ёй універсітэцкі стадыён і лёдавы палац.
У Пінску ў першай палове XX стагоддзя існавала два тэатры: тэатр Каржанеўскага і тэатр братоў Гольцманаў. У 1940 г. у Пінску ў будынку тэатра Гольцманаў стаў працаваць Пінскі абласны драматычны тэатр. Сучасны Палескі тэатр пачаў сваю працу ў 2006 г. Пасля завяршэння рэстаўрацыі ён змесцаваўся ў гістарычным будынку найстарога пінскага кінатэатра «Казіно», пабудаванага ў 1911 —1912 гг. на сродкі Давыда Баярскага ў стылі мадэрн. Тут скарыстаны адзін з прыёмаў мадэрну — на куце будынка змешчана мініяцюрная вежка з купалам. Усярэдзіне знаходзіцца глядзельная зала на 110 месцаў, фае з люстэркамі і люстрамі. Візітнай карткай тэатра з’яўляецца спектакль «Пінская шляхта» па п’есе Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча.
Насупраць зліцця Піны і Прыпяці ў паранні імя Дняпроўскай флатыліі змесцаваны помнік, прысвечаны маракам — сапраўдны баявы бранякатэр «БК-92». Помнік прысвечаны вычыну маракоў дэсантнікаў, якія высадзіліся на бераг Піны ў ноч з 11 на 12 ліпеня 1944 года.
Акупаваны фашыстамі Пінск быў добра падрыхтаваны да кругавой абароны: варожая групоўка складала парадку 50 тысяч салдатаў і афіцэраў, было пабудавана 7 жалезабетонных бункераў, горад аточаны дзвюма лініямі траншэй, а ўсе подступы да горада — замінаваны.
Першы эшалон дэсанта складаўся з маракоў-дняпроўцаў і салдат 1323-га палка 415-й стралковай дывізіі. Гэта адна з нешматлікіх аперацый па вызваленні гарадоў з дапамогай дэсанта. Савецкімі войскамі было захоплена ў Пінску 185 рачных суднаў дзякуючы дзеянням партызан, якія падчас аперацыі «Днепрапятроўска-Буг» вывелі з ладу шлюзавыя сістэмы Дняпроўска-Бугскага канала, і 120 км воднага шляху сталі непраходныя.
Чытайце яшчэ: Небыліцы пра горад Пінск. Як з імі змагацца?
Кажучы пра сучасны Пінск, хочацца памянуць некаторых жыхароў горада, якія зрабілі вельмі шмат для яго развіцця і папулярызацыі. Насамперш, былога генеральнага дырэктара прадпрыемства «Днепрабугвадшлях» Івана Міхайлавіча Кіяўца, чыім імем названа набярэжная ракі Прыпяць. Як Бутрымовіч пракладаў каналы ў XVIII стагоддзі, так Кіявец іх рэстаўраваў на мяжы XX і XXI.
У 2018 годзе ў горадзе Пінску з’явіўся сімвалічны помнік пінчуку.
Ён знаходзіцца ў самым пачатку пешаходнай вуліцы Леніна і кажа, заціскаючы пальцы: «Першае, я з Пінска!»
І кожны госць горада можа прыдумаць свае аргументы для палешукоў, якія вельмі ганарацца сваёй некаранаванай сталіцай.
А гэту фатаграфію вяскоўцаў у самым цэнтры Пінска мы месцім пад канец рэпартажу як знак традыцыйнага Пінскага Палесся.
Хай захаваецца самабытнасць гэтага краю!