Слухайця, слухайця і не кажыця, што не чулі. Сёння року 62-га ад нараджэння саміведаеце каго, скажу вам ісціну. Гісторыю вам распавяду сапраўдную і паўтараць мы яе будзем і з вуснаў у вусны перадаваць.

Даўным даўно жылі на рускіх землях Полацка рускія. То бок жылі на землях чужых, але пра гэта не ведалі. І не было ў іх мовы ніякай і гаварылі яны ніяк. Пасля прыйшоў з мора балтыйскага і лясоў непралазных Міндоўг. Міндоўг захапіў рускіх жыхароў рускага горада і іншыя землі многія і стаў князем. І тады ўсе узрадваліся і рэклі яму па-жамойцку: цяпер мы маем мову, Міндоўг і будзем гаварыць з табою як у балотах вашых і лясах. Давай жа запішам гэта ў статуце нашым.

– Не умею я пісаць, – мовіў Міндоўг, давайце ж прыдумаем каб пісаць мову канцэлярскую. І прыдумалі рускія жыхары канцэлярскую мову. Так і сталі яны гаварыць па-жамойцку, а пісаць мовай канцэлярскай.

Жылі яны жылі, а пасля Міндоўг іх усіх захапіў. Сеў на каня і сказаў: жылі мы з вамі, жылі, але цяпер захапіў я вас, захапіў я вас, рускія, і цяпер вы будзеце пакутваць пад ярмом маім. І назаву я краіну нашу Княствам літоўскім, рускім ну і жамойцкім.

– А хто такія рускія – спыталі рускія жыхары рускіх зямель.

– Рускія гэта вы.

– А літоўскія?

– Літоўскія -гэта мы.

– А жамойцкія?

– І жамойцкія – мы.

– На вуліцы вас няма, а ў назвах – вось колькі, расстроіліся рускія.

– Мы літоўцы і мы вас захапілі.

– І жамойты?

– І жамойты.

– Ты ж адзін прыйшоў. У лапцях з валізай… А літва ж во тут, пад Наваградкам, няўпэўнена прамармыталі рускія. Мы тут усе як бы літвіны, – прамармыталі рускія.

– Запісаў бы я вам на нармальнай мове усё, што я пра вас думаю, але яна пакуль яшчэ непісьмовая, – сказаў ім Міндоўг на канцэлярыце і памёр.

І пачалі пакрыўджаныя рускія называць сябе літвінамі і прынцыпова размаўляць прыдуманай мовай канцэлярскай, пець песні на ёй жа – народныя, а яшчэ – пакутваць пад літоўскім ярмом, хаця Міндоўг і памёр і ярма ў жамойці не ведалі.

І убачылі гэта палякі і сказалі, а давайце, вы будзеце палякі мы усе разам будзем з вамі жыць і караля аднаго прыдумаем і прыдумалі яны аднаго караля, які быў каралём польскім, хоць і ў душы быў як вядома жамойтам, то бок літоўцам, але так да канца жыцця і размаўляў мовай канцэлярскай і нікога акрамя гэтых самых пакрыўджаных рускіх, якія называлі сябе літвінамі і пакутвалі пад ярмом – не разумеў.
І убачылі гэтую несправядлівасць жыхары Масковіі і сказалі: “без бит руслар да! Нинди үк гаделсезлек бара!”, што значыць “Мы ж таксама рускія ! о, якая ж несправядлівасць робіцца” і пайшлі вызваляць рускіх жыхароў вялікага княства літоўскага.І вызвалялі яны іх з перапынкамі амаль трыста гадоў, пакуль не вызвалілі.

І абрадваліся тады пакрыўджаныя рускія і сталі зноў рускія, радасна пайшлі ў прыгон у колькасці двух мільёнаў чалавек. А жамойцкія тады сказалі, што раз літоўскіх больш няма, то цяпер мы будзем літоўскія. Але не доўга радваліся яны бо і літоўскія сталі рускія і польскія сталі рускія. А пасля нават бярозкі сталі рускія, але гэта ўжо зусім іншая гісторыя.

Стась Карпаў