У параўнанні з усімі суседзямі ў Беларусі вельмі мала міні-фэстаў, прысвечаных асобным прадуктам. Асабліва фэстаў, якія вырастаюць з нізавых ініцыятываў, з карпаратыўнай салідарнасці аматараў і дробных незалежных прафесіяналаў. Такіх, напрыклад, як “Дзень судака”. Нават у сялянскай Літве, якая значна адстае ў развіцці сеткі такіх фэстаў ад той жа Польшчы, не кажучы пра больш далёкую Еўропу, такіх рэгулярных фэстаў нашмат болей, чым у нас: фэст стынкі ў Паланзе, ракаў на возеры Дусятас, вішні гатунку жагарэ… Наш Мінкульт супольна з Мінспорту абвясціў нядаўна конкурс на найлепшую канцэпцыю сырнага фэсту — такога, каб служыў адначасова і прасоўванню беларускіх сыроў, і прыцягненню турыстаў-гледачоў. Але ахвотных арганізаваць такі фэст сярод вытворцаў сыру пакуль не бачна. Што да розных галіновых прафесійных конкурсаў, якія адбываюцца ў нашай харчовай прамысловасці не так ужо і рэдка, яны ніколі не ўспрымаліся арганізатарамі як шоу, забава для гледачоў не з харчовай галіны, проста для турыстаў. Ды і не так проста стварыць фэст, каб ён быў і змястоўным ды відовішчным, і паспяховым камерцыйна.
Аднак грамадскі попыт на кулінарныя міні-фэсты ў Беларусі ўжо сфармаваўся. І адзін з першых такіх нефармальных аматарскіх фэстаў быў прысвечаны самаму галоўнаму з нашых прадуктаў харчавання — хлебу. Спачатку была ідэя месяца хлеба, для чытачоў, а дакладней, чытачак партала minchanka.by. Падаў ідэю Алесь Прышывалка, пекар-штукар, як ён сам сябе называе, заснавальнік супольнасці прыхільнікаў традыцыйнага беларускага жытнёвага хлеба “Жорны”. “Я заўсёды любіў хлеб, колькі сябе памятаю. Два гады таму хлебапячэнне пачыналася для мяне як захапленне. Мне першапачаткова была цікавая беларуская хлебная традыцыя, месца хлеба ў нацыянальнай культуры. І чым больш я чытаў пра хлеб, чым больш спрабаваў на сваім досведзе, тым больш усведамляў яго значэнне. “Хлеб над панамі пан”, — так здаўна казалі ў нас. Да яго ставіліся як да падарунка, ён увасабляў дабрабыт сям’і. Сотні гадоў хлеб быў асноўным прадуктам кухні, які спадарожнічаў чалавеку паўсюль, — кажа Алесь. — Падчас шматлікіх святаў роля яго была сакральная. Я думаю, усё гэта трэба ведаць, каб усведамляць каштоўнасць на першы погляд штодзённых рэчаў. Каб шанаваць тое, што маеш. Каб арыентавацца “ў сістэме каардынатаў”. Апошняе датычыць нашай нацыянальнай кухні, пра якую цяпер даволі шмат гутарак. Пачынаць трэба з пачатку — і такім пачаткам, як на мяне, ёсць менавіта хлеб”.
Месяц хлеба анлайн выявіўся досыць папулярным. Цягам месяца пекары-энтузіясты — аматары, паўпрафесіяналы, але і адзін прафесіянал разам з інтэрнаўтамі пяклі хлеб, камунікавалі і абменьваліся цікавымі і карыснымі ведамі і навыкамі. Апроч Алеся Прышывалкі досведам падзяліліся Кастусь Ларкоў, зменны майстар пякарнага цэха Верхнядзвінскага хлебазавода, вядомы сваімі пышнымі аўтарскімі караваямі далёка за межамі роднага горада, а таксама пекары-аматары Наста Сухоцкая, Дана Прашчур і іншыя.
Фінал гэтага смачнага сяброўскага конкурсу ў аграсядзібе “Марцінова Гусь”, калі ўдзельнікі і ўдзельніцы нарэшце здолелі пабачыць адно аднаго, у нечакана цёплы, нават гарачы красавіцкі дзень (28 красавіка), атрымаўся таксама вельмі цёплым і смачным. І вызначэнне фармальных прызёраў зусім не было галоўным. Майстар-класы па традыцыйным бездражджавым хлебе, па ўпрыгожванні караваю, па старажытных блінцах-“падпламыках”, нефармальныя музычныя нумары, у тым ліку ад гурта “Нагуаль”, сяброўскі візіт ад суседзяў сядзібы — майстрых-лялечніц з экапаселішча “Росы” — усё гэта запомніцца ўдзельнікам, а таксама іх родным надоўга. І хутчэй за ўсё нефармальны хлебны фэст для пекараў-аматараў, іх сем’яў і ўсіх, хто цікавіцца традыцыйным хатнім хлебам, будзе штогадовым.
А вось калі з’явяцца такія фэсты па тым жа хатнім (або “малатыражным” прамысловым) сыры, па хатніх наліўках, па самаробным піве, па аматарскіх кандытарскіх і цукерных вырабах і г.д. — пытанне застаецца адкрытым.
Алесь Белы
Фота minchanka.by
