23 лістапада 1866 г. памёр Адам Ганоры Кіркор, літаратар, археолаг і даследчык спадчыны Вялікага Княства Літоўскага.
Кіркоры мелі татарскія карані, сям’я была з небагатай шляхты з вёскі Слівіна, раней — Магілёўшчына, зараз Смаленская вобласць. У юнацтве Адам скончыў Віленскі дваранскі інстытут. Яго першы вопыт у друку — апавяданні «Смерць паэта», «Прут» і артыкул «Рэшткі паганскіх звычаяў у Беларусі» ў зборніку «Досведы ў рускай славеснасці выхаванцаў гімназій Беларускай навучальнай акругі», які выйшаў у Вільні ў 1839 годзе. Быў на царскай службе ў Казённай палаце з 1838 па 1864 гады, з 1849 года — сябра губернскага статыстычнага камітэта.
Рэдагаваў штогадовыя «Памятныя кніжкі Віленскай губерні». Выданне ўтрымлівала ў тым ліку і артыкулы Кіркова па краязнаўстве, гісторыі, этнаграфіі былых земляў Вялікага Княства. На польскай мове выдаў шэраг літаратурных зборнікаў, якія кансалідавалі літаратараў, блізкіх да духу Кіркора. З 1855 года стаў сапраўдным сябрам Віленскай археалагічнай камісіі, падрыхтаваў і выдаў каталог Музея старажытнасцяў.
У 1859 годзе Адам Кіркор займеў уласную друкарню і заснаваў выдавецтва, якое друкавала пераважна навуковую і асветніцкую літаратуру на польскай, рускай, літоўскай мовах, а таксама газету «Віленскі Веснік» на рускай і польскай мовах, якую Кіркор сам і рэдагаваў. Выдавецтва стала прытулкам для віленскай інтэлегенцыі. У часы паўстання 1863 — 1864 гг., калі ў краі праводзіў сваю рэпрэсіўную палітыку граф Мікалай Мураўёў, Кіркор спачатку карыстаўся некаторым даверам генерал-губернатара і яго атачэння. У 1863 годзе Адам нават быў рэдактарам штотыднёвага выдання «Віленскі паліцэйскі лісток», працягваў рэдагаваць «Віленскі веснік», з 1864 года веснік выходзіў выключна на рускай мове.
Кіркор быў лаяльным да ўлады, але Мураўёў і потым новы генерал-губернатар фон Каўфман з цягам часу ўсё менш давяралі яму. У выніку Адам перабраўся ў Санкт-Пецярбург, дзе пры садзейнічанні вядомага кнігавыдаўца Маўрыкія Вольфа дамогся магчымасці выдаваць газету «Новое время», выходзіла з 1868 года. Газета павінна была служыць узаемнаму збліжэнню польскага і рускага грамадства, тым самым — нармалізацыі становішча ў Паўночна-Заходнім краі. Прадстаўнікі дэмакратычнага рускага друку ўспрынялі выданне як папаўненне ў лагеры рэакцыйнай перыёдыкі, а кансерватары абвінавацілі «Новое время» ў антырускай арыентацыі.
У 1871 годзе Адам Кіркор стаў банкрутам, перабраўся ў Кракаў, які ў тыя часы належыў Аўстрыі. Там ён працягнуў выдаваць літаратурна-навуковыя альманахі, весці раскопкі, чытаць лекцыі па археалогіі і літаратуры.
Часам артыкулы і нататкі Кіркора з’яўляліся ў папулярных часопісах Расійскай Імперыі. У перыяд з 1879 па 1884 год Маўрыкій Вольф выдаў пад агульным загалоўкам «Маляўнічая Расія» серыю аб’ёмістых тамоў ілюстраваных апісанняў расійскіх рэгіёнаў. Трэці том выдання быў прысвечаны землям былога Вялікага Княства, дзе пераважна былі тэксты Кіркора. Там жа была апісаная міфалогія продкаў сучасных беларусаў.
Адам Кіркор памёр у Кракаве і быў пахаваны на гарадскіх могілках.
АМ, budzma.org
