Ёсць шмат спосабаў і мэтаў перасоўвання чалавека на далёкія адлегласці: паасобку, у невялікай кампаніі, ці адразу ўсёй грамадой. Вандроўка — мой улюбёны, а ад некаторых з іх ратуй мяне Божа. Ідэальная вандроўка — гэта падарожжа без дакладна вызначанага плана і мэтаў, а проста так, дзеля прыемнасці ад таго, што навокал паўстаюць і мяняюцца краявіды, сітуацыі, людзі. У вандроўцы лепей разняволіцца, даверыцца інтуіцыі і плыні — так, як гэта рабіў вожык у тумане: “Хай рака мяне сама нясе“.

Вандроўка сама завядзе туды, куды трэба. У добрай вандроўцы за кожным паваротам хаваюцца дзівосы і прыгоды, а час набывае прасторавае вымярэнне. Ён вызначаецца не толькі рухам сонца па небасхіле, але і зменай навакольнага краявіду. Нязменны аднастайны краявід запавольвае час, робіць яго шчыльным і цягучым, яго амаль можна намацаць. У вандроўцы цягне пагаварыць пра адвечнае. Зрэшты, пра штодзённае таксама можна пагаварыць. У вандроўцы добра шчыруецца, але лепей за ўсё маўчыцца, калі ёсць з кім і аб чым памаўчаць.

У першую сваю вандроўку я выправіўся, калі мне споўнілася шэсць. Нас было трое — я і два браты з суседняга пад’езда, мае дваравыя сябрукі. Каб не заблукаць, мы пайшлі па трамвайных рэйках, ад вуліцы Куйбышава ў бок Старажоўкі, але за Вайсковым шпіталем вырашылі збочыць направа і далей ішлі ўздоўж пусткі асушанага Камароўскага балота, там, дзе цяпер парк “Дружбы Народаў“, болей вядомы як Бангалор. Фармат нашай вандроўкі цалкам адпавядаў канону — мы ішлі куды несла, без дакладнай мэты, компаса і гадзінніка.

Дакладна як у тым анекдоце, нашая вандроўка распачыналася ад падворка дома нумар 32 і доўжылася да самае ночы. Ноч заспела нас за Балотнай станцыяй, там, дзе цяперашняя вуліца Багдановіча, тады яшчэ Горкага, рабілася вузейшай, караскалася на гару і па тым яе баку, не мяняючы назвы, спаўзала долу старым брукаваным трактам. Мы стаялі на вяршыні пагорка і глядзелі на велічны начны краявід, разлеглы ў нас пад нагамі. Раптам старэйшы з братоў абярнуўся на 180 градусаў і рвануў у цемру — туды, адкуль мы толькі што прыйшлі. Следам за ім даў на пяту малодшы.

Лепей вандраваць у адзіноце. Тады ты проста чалавек, вандроўны космас у космасе яшчэ большым. Ні ад кога не залежны і нікому нічога не павінны, ты можаш адвольна мяняць маршрут, спыняцца і затрымлівацца там, дзе хочацца, разглядацца навокал, фіксаваць самыя дробныя дробязі і падоўгу глядзець на тое, што падаецца вартым увагі, альбо цешыць вока. Усе рэцэптары ўключаныя на поўную, ты ловіш нязвыклыя пахі, услухоўваешся ў мелодыку чужое мовы, пазнаеш асобныя словы і пачынаеш разумець яе нутраную гармонію.

Вандроўка дае мажлівасць пазнаёміцца з чужой культурай без макіяжу і купюр, а калі пашанцуе, то нават на момант паглыбіцца ў яе іншасвет. Апошняе значна прасцей рабіць, калі ты падарожнічаеш без кампаніі. Вандраваць разам больш бяспечна, камфортна і значна весялей; гэта добры спосаб спазнаць тых, з кім вандруеш, не найлепшы спосаб разгледзець край, дзе вандруеш, і зусім малапрыдатны, каб пазнаёміцца бліжэй з людзьмі, якія ў гэтым краі жывуць. На апошняе хутчэй за ўсё не будзе ані часу, ані нагодаў, ані, па вялікім рахунку, патрэбы.

Сёння словазлучэнне “самотны вандроўнік” гучыць састарэла і неяк надумана, аднак актуальнасці не страчвае. Узброены ангельскай мовай, банкаўскай карткай, мабільнікам і wifi чалавек мае ўсе шанцы трапіць у самыя нечаканыя сітуацыі, варта толькі яму адысці крыху далей ад турыстычнай інфраструктуры. Гэтаксама, як сотні гадоў таму, ён зноў акажацца архетыпічным “самотным вандроўнікам”, і гэтаксама, як сотні гадоў таму, яму дапамогуць. Гасціннасць — надзвычай старажытная традыцыя, і яе першапачатковы, архаічны сэнс глыбака, на генетычным узроўні, засеў у нашай свядомасці.

Вандроўка мацуе веру ў тое, што “свет не без добрых людзей“, што ў падмурку міжлюдскіх адносінаў ляжыць гуманізм, а дванаццаць праведнікаў усе яшчэ сярод нас. Апроч цуду людскіх зносінаў, вандроўка кожнага разу дорыць і эфектыўна даводзіць сапраўдную вартасць іншых цудаў, зусім простых і таму падзабытых. Бо ці ж не ёсць цудам цяпло ў халадэчу, калі рукі змерзлі да болю, сухое адзенне замест наскрозь прамоклага альбо кароткі адпачынак, калі стома не дае рухацца наперад?

Ёсць яшчэ смакі ежы і пітва, каб сталіць голад і проста так, для прыемнасці, найлепей з мясцовымі стравамі, напоямі і каб не ў самоце — смакаваць і застольнічаць лепей у таварыстве, каб было з кім пагаварыць і калі трэба памаўчаць. Размова можа быць пра ўсё на свеце, але ў пэўны момант абавязкова зойдзе пра дом. Дом — гэта яшчэ адна “простая рэч“, пра вартасць якой нагадвае нам вандроўка. Часова ад яго аддаляючыся, каб паглядзець белы свет, мы кожнага разу вяртаемся. Гэта, мажліва, галоўнае.

Міхал Анемпадыстаў