Наперадзе шмат цёплых выходных. Citydog.io прапануе накіравацца ў вандроўку па закінутых сядзібах і храмах Беларусі. Будзе вельмі прыгожа.
Маёнтак Слатвінскіх з раскошным паркам
Пра вёску Раванічы, вядомую яшчэ з 1535 года, чулі нямногія беларусы. Але тут у глыбіні раскошнага парка схаваўся маёнтак, які сёння знаходзіцца ў закінутым стане.
У канцы XVIII стагоддзя маёнтак у вёсцы Раванічы дастаўся дваранскаму роду Слатвінскіх — і адразу ж адзін з яго прадстаўнікоў, Антон Слатвінскі, пачаў закладваць тут асновы радавога маёнтка. Першае, з чаго ён пачаў, — будаўніцтва ў 1799 годзе касцёла Святога Антонія. Плюс на сваіх землях Слатвінскі разбіў пладовы сад і агароды.
Пазней, у сярэдзіне XIX стагоддзя, маршалак Мінскай губерні Людвік Слатвінскі задумаў будаўніцтва ўласнага палаца ў класічным стылі: двухпавярховая цэнтральная частка, тэраса з балюстрадай, калоны, двухмаршавая лесвіца. Для гэтага спатрэбілася ўсяго шэсць гадоў — і працы былі скончаны. А на месцы таго самага сада з агародамі Людвіг разбіў пейзажны (сучаснай мовай — батанічны) парк з вадаёмамі.
Але падчас Другой сусветнай вайны сядзіба згарэла і была часткова разбурана. Праўда, у 1952 годзе дом быў адноўлены: спачатку ў яго сценах размясцілася школа, пазней — бальніца, для якой праз нейкі час знайшлі больш прыдатнае памяшканне. У выніку некалі раскошны палац застаўся нікому не патрэбным. Абавязкова паспейце ўбачыць тое, што тут засталося, і не забудзьцеся прагуляцца па парку — тут да гэтага часу ёсць шмат прыгожых куткоў.
Як дабрацца: вёска Раванічы, Чэрвеньскі раён, Мінская вобласць. Каардынаты: 53.8844, 28.6154.
Сядзіба Талстых, у якой пасля вайны размяшчалася і школа, і дзіцячы дом
Пасля Першага падзелу Рэчы Паспалітай Кацярына II падарыла вёску Грудзінаўку графу Дзмітрыю Талстому, які паспеў пабываць губернатарам Магілёва з 1812 года па 1820-ы. Першапачаткова сям’я жыла ў драўлянай хаце на беразе возера, але пазней тут размясцілася двухпавярховая каменная сядзіба з калонамі, параднай лесвіцай, адкрытай тэрасай. Перад ёй быў разбіты вялікі парк у англійскім стылі: граф прывёз у свае ўладанні нават экзатычныя дрэвы. А ў цэнтры ўсёй гэтай прыгажосці размяшчалася сажалка.
З прыходам савецкай улады Талстых чакала эміграцыя, а іх сядзібу забралі. Падчас вайны ў ёй размяшчаўся шпіталь, пасля 1945 года — сярэдняя школа, потым — дзіцячы дом, санаторная школа-інтэрнат для дзяцей, хворых на рэўматызм. У 1963 годзе грудзінаўскі парк атрымаў статус помніка прыроды і садова-паркавага мастацтва рэспубліканскага значэння. Сёння гэтае месца знаходзіцца ў запусценні.
Як дабрацца: вёска Грудзінаўка, Быхаўскі раён, Магілёўская вобласць. Каардынаты: 53.63704, 30.48156.
Сядзіба Бохвіцай у неагатычным стылі з пластыкавымі вокнамі
Ян Атон Бохвіц, сын вядомага пісьменніка і філосафа Фларыяна Бохвіца, быў афіцэрам гусарскага палка, ветэранам Крымскай вайны. Больш за тое, мужчына — заўзяты супернік прыгоннага права і ўдзельнік паўстання Кастуся Каліноўскага, за што атрымаў адзін год турмы.
Пасля вызвалення Ян узяўся за аднаўленне сядзібы ў Новых Вошкаўцах, якую атрымаў у спадчыну. Гэтаму месцу ён даў назву Флар’янава — у гонар бацькі (шмат гадоў таму сядзібу купіла і захавала пара беларусаў Ларыса Паўлаўна і Генрых Міхайлавіч Траццякі). Плюс мужчына купіў у 1897 годзе валоданне Навіцкіх, дзе пабудаваў гаспадарчыя пабудовы, разбіў сад і запланаваў вялікі прыгожы парк. А ў 1906-м Бохвіц пачаў будаваць тут і сядзібны дом. Калі ўсе працы былі скончаны, маёнтак атрымаў назву Паўлінава: у гонар маці Паўліны Маеўскіх.
Пазней фамільнае гняздо перайшло сыну, а потым і ўнуку Яна Бохвіца. Наогул, сям’я вельмі любіла Паўлінава і часта збіралася тут вялікай кампаніяй — да 1939 года, калі сядзібу прыйшлося назаўжды пакінуць. За савецкім часам дом быў аддадзены пад ваенны шпіталь, які зачыніўся ў 1995 годзе. З таго часу сядзіба засталася кінутай. Цяпер быццам бы будынак спрабуюць рэстаўраваць: паставілі пластыкавыя вокны і дзверы, дзе-нідзе абнавілі фасад, але ў такім выглядзе будынак стаіць ужо больш за пяць гадоў.
Як дабрацца: вёска Паўлінава, Баранавіцкі раён, Брэсцкая вобласць. Каардынаты: 53.02780, 25.81657.
Руіны адзінага на тэрыторыі ВКЛ картэзіянскага кляштара
Картэзіянцы — каталіцкі манаскі ордэн, заснаваны ў Францыі ў XI стагоддзі. Яго прадстаўнікі вялі жорсткі аскетычны лад жыцця, часта знаходзіліся ў адзіноце, шмат і ўпарта працавалі як фізічна, так і інтэлектуальна.
Картэзіянскі манастыр у горадзе Бяроза быў заснаваны ў 1648 годзе: сродкі і землі пад яго ўзвядзенне вылучыў малодшы сын Льва Сапегі Казімір. Увогуле комплекс у стылі позняга барока будаваўся 40 гадоў.
Тэрыторыя манастыра вельмі вялікая: тут размяшчаліся касцёл, аптэка, келлі, мноства гаспадарчых пабудоў, бібліятэка, а яшчэ сад і сажалка. Вакол тэрыторыі — сцяна з вартаўнічымі вежамі, за ёй — роў з вадой. На ўездзе — брама з байніцамі, у цэнтры комплексу — званіца з тоўстымі сценамі і мноствам ярусаў для гармат. Але нават такая магутная абарона не змагла зберагчы манастыр: ён не раз быў узяты штурмам і разрабаваны.
Пасля паўстання 1831 года, у якім удзельнічалі і манахі-картэзіянцы, манастыр закрылі, мы, а ў келлях размясцілі расійскіх салдат. Пазней будынак манастыра разабралі на цэглу, з якой потым пабудавалі казармы. Мала таго, што будынкі і так пачалі разбурацца, у пачатку ХХ стагоддзя яны яшчэ больш пацярпелі ад моцнага пажару.
Як дабрацца: горад Бяроза, Бярозаўскі раён, Брэсцкая вобласць. Каардынаты: 52.5331900, 24.9591700.
Царква Святога Алексія ў Смалянах
Гісторыя царквы (а дакладней, цэглы, з якой яна ўзводзілася) пачалася задоўга да яе з’яўлення. Спачатку ў XVII стагоддзі быў пабудаваны замак «Белы Ковель». Па чутках, пасля таго як ён быў падарваны, рэшткі сцен прадалі мясцовым жыхарам на цэглу. І ў 1864 годзе з запазычанага ў замка матэрыялу з’явілася Аляксееўская царква ў псеўдарускім стылі.
У пасляваенны час храм закінулі — і да гэтага часу ён працягвае разбурацца.
Як дабрацца: аграгарадок Смаляны, Аршанскі раён, Віцебская вобласць. Каардынаты: 54.59631, 30.05633.
