7 верасня у новай прасторы гарадзенскага “Цэнтра гарадскога жыцця” кампанія “Будзьма беларусамі!”, Цэнтр даследавання грамадскага кіравання “СІМПА” разам з Hrodna Media Room правялі чарговы прэс-клуб. Гэтым разам гаворка ішла пра стварэнне і прасоўванне сацыяльна значнага кантэнту: культура, здароўе, адукацыя, беспрацоўе, пенсіі, інклюзія, ЖКГ. Як у гэтых вялікіх тэмах знайсці гісторыю і зрабіць так, каб яна набыла рэзананс, а праблема — рашэнне?
Ад журналіста чакаюць агалоскі, справядлівасці, а яшчэ закліку да дзеяння
Як мяняецца свет пасля выхаду артыкула на вострую для канкрэтнага чалавека ці супольнасці праблему? Гэтае пытанне вядоўца, каардынатарка кампаніі “Будзьма беларусамі!” у Гарадзенскім рэгіёне Хрысціна Марчук адрасуе спікеру Сяргею Пульшу, балазе ён мае салідны вопыт у журналістыцы. Сяргей пачаў публікавацца у 1996-м у культавай газеце “Беларуская маладзёжная”, пасля былі інфармагенцтва БелаПАН, партал Naviny.by, а сёння ён працуе намеснікам рэдактара газеты “Новы Час”.
— Чаго чакаюць ад журналіста? Праўды, агалоскі, а ў першую чаргу — справядлівасці. Чалавек мае надзею, што журналіст дапаможа вырашыць яго праблему. У “Беларускай маладзёжнай” да нас звярнуліся людзі, заклапочаныя прыпяцкім запаведнікам: там паставілі лесапілкі і пачалі высякаць лес. Я паехаў у камандзіроўку. Хлопцы з ланцугамі на джыпах, якія трымалі паўраёна, вазілі мяне па лесапілках: у іх балела душа за запаведнік. Мы зрабілі матэрыял на тры нумары. У выніку дырэктара запаведніка знялі. Гэты матэрыял перадрукавала чэшская газета, таму што там былі згадкі пра кантракты з Чэхіяй. Чэшская фірма адмовілася купляць лес, хоць цалкам спыніць пастаўкі не ўдалося, — кажа Сяргей Пульша.
Сяргей Пульша
— У 90-я ў Гомелі ў адным ДК праходзілі рок-канцэрты. Пасля чарговага канцэрта, калі панкі разнеслі залу, дырэктар закрычаў: “Усё! Больш ніколі!”. Музычны кіраўнік быў добра знаёмы з парачкай музычных журналістаў — выходзіць артыкул пра тое, як усё было файна і крута. Музычны кіраўнік бегае з газетай: “А народу падабаецца!”. Праз тыдні два быў новы канцэрт, — расказаў Сяргей Пульша.
Рэдактарка часопіса “Імёны” Адар’я Гуштын дадае, што ў параўнанні з 1990-мі і 2000-мі сёння медыі канкуруюць за ўвагу з сацыяльнымі сеткамі. Цяпер чалавек у патрэбе хутчэй напіша на Фэйсбуку, чым пойдзе ў рэдакцыю. Канцэпцыя часопіса “Імёны” нетрадыцыйная для большасці беларускіх медыяў: калі чалавек жадае дапамагчы герою артыкула, ён робіць гэта адрасна, пераводзячы грошы канкрэтнаму чалавеку ці праекту. Дзякуючы такой мадэлі чытачы робяцца не проста спажывальнікамі інфармацыі, а актыўнымі ўдзельнікамі грамадскага жыцця.
— Я заўжды кажу, што ў нас самая класная аўдыторыя. Мы напісалі гісторыю пра бабулю Аню ў Чашніцкім раёне, што жыве ў бараку. Яна размалявала карцінамі сваё жытло, вёску і яшчэ яна рэзчыца па дрэве. У яе няма нават лядоўні, але яна ні на што не скардзіцца. Нам пачалі пісаць “мы хочам купіць ёй лядоўню”. Бабуля Аня адказала, што ёй не патрэбная лядоўня. Адзін чытач усё ж купіў халадзільнік і сам адвёз. Вось іншы прыклад. Мы пісалі пра бежанку Паліну. Яе бацьку забілі на Данбасе. Сям’я збегла ў Беларусь, і цяпер Паліна корміць усю сям’ю. Паліна вырасла каля Марыупаля, марыла стаць марачкай, а стала даяркай. Штораніцы яна ўстае а 4-й. Нам прыйшло столькі паведамленняў з прапановай дапамогі. Мы ў рэдакцыі нават арганізавалі дзяжурствы, хто будзе адказваць на каментары. У “Імёнах” я ўбачыла, што беларусы сапраўды могуць дапамагаць талакой, — кажа Адар’я.
Адар’я Гуштын
Паспяховыя кейсы матэрыялаў на вострыя сацыяльныя праблемы ёсць і ў рэдакцыі Hrodna.Life. Рэдактарка спецпраектаў партала Ірына Новік расказала пра артыкул, прысвечаны дзяўчыне, якая 4 гады жыве ў лесе. Пасля некалькіх публікацый праблемай заняліся мясцовыя ўлады. Удаве скульптура, якую хацелі выселіць з уласнага дома таксама ўдалося дапамагчы дзякуючы журналістам. Пасля матэрыялу карэспандэнта Руслана Кулевіча гарадзенку выпісалі з неўралагічнага дыспансера, а яе дом у раёне Новы Свет захавалі.
Часта аўдыторыя не гатовая ўспрымаць вострыя тэмы
Дырэктарка “Гродзенскага дзіцячага хоспіса” Вольга Вялічка часта дае журналістам інфанагоды — дзейнасць арганізацыі вельмі актыўная. Аднойчы Вользе давялося шукаць дапамогі ў зусім складанай сітуацыі.
— У мінулым годзе дзяцей на вазках не пусцілі на подыум. Ім сказалі: “Вы сапсуяце наш праект”. Я звярнулася ў Hrodna.Life, выйшаў добры артыкул. Для мяне засталося пытанне: ці добра мы робім, што праз журналістаў паказваем пакуты? Мажліва, трэба больш станоўча і канструктыўна, — кажа Вольга.
Спікерка Ганна Шутава, кіраўніца прафесійнага выдання для рэкламістаў і маркетолагаў Marketing.by, пэўны час супрацоўнічала з сеткай кінатэатраў Silver Screen. Сумесна з часопісам “Імёны” кінатэатр правёў акцыю “Добры папкорн”: 1% ад продажу папкорну ішоў на патрэбы хворых дзяцей. Акрамя гэтага перад пачаткам сеансаў гледачам паказвалі спецыяльны ролік, у якім дзеці з інваліднасцю разважалі, што такое суперсіла.
Ганна Шутава
— Дзеці былі ў кепачках, каб прыкрыць іх хваробу. Пасля мы пачалі атрымліваць у асабістыя паведамленні: “Як вы пасмелі. Я прыйшоў з дзецьмі ў кінатэатр, а вы сапсавалі мне ўражанні”, — расказала Ганна Шутава.
— Часам і нас бярэ адчай. Мы атрымліваем шквал нянавісці пасля артыкулаў пра тэмы, звязаныя з хатнім гвалтам. Здавалася б, табе гэта нецікава, не закранае — прайдзі міма. Вельмі многа каментатараў лічыць сваім абавязкам дабіць гераіню, маўляў, яна сама ва ўсім вінаватая, — дадае Адар’я Гуштын.
Тым не менш рэдактарка “Імёнаў” не лічыць патрэбным мяняць ракурс асвятлення складаных тэмаў. Хапае цяжкіх гісторый, якія выклікаюць… сапраўдную зайздрасць. Напрыклад, артыкулы пра паралізаваных людзей, у якіх рухаецца літаральна адзін палец, але яны знайшлі сябе і паспяхова працуюць і адпачываюць.
На многія набалелыя пытанні грамадства бізнес, трэці сектар і медыі могуць даць адказ разам
Ганна Шутава прадставіла невялікую прэзентацыю, дзе паказала, якімі тэмамі медыі і/ці актывісты могуць зацікавіць рэкламадаўцаў. Як гэта ні дзіўна, брэндам і бізнесу таксама цікава ўдзельнічаць у вырашэнні складаных праблем, а не проста прадаваць тавар ці паслугі.
— Бізнес — гэта таксама частка грамадства. Брэнды разумеюць, што ў аўдыторыі ёсць інтарэсы і каштоўнасці. Адпаведна, бізнесу важна паказаць, што яны не проста робяць прадукт, а разам з вамі таксама думаюць пра ўсіх нас. Прывяду пару прыкладаў, як брэнды ўзаемадзейнічаюць з праблемай экалогіі. IKEA гэтай вясной аб’явіла, што скарачае ў сваіх крамах колькасць пластыкавых пакетаў, а ў кавярнях выкарыстоўвае толькі экалагічныя прадукты. Пра гэта актыўна пісалі журналісты ўсяго свету. Чаму? Таму што бізнес звязаў сябе з глабальнай праблемай, атрымаў профіт у выглядзе прысутнасці ў медыях, а мы з вамі ацанілі, што IKEA падзяляе нашыя прынцыпы. Гэта простая логіка, і ў Беларусі бізнес да яе ўжо прыйшоў, — кажа Ганна Шутава.
Правы жанчын, аўтаматызацыя бізнесу і адукацыя персаналу, зялёная тэматыка, фармаванне здаровых звычак у моладзі — праекты ў гэтых тэмах цалкам рэдакцыі абсалютна ўпэўнена прапаноўваць
Ірына Новік
Досвед шыкоўнага партнёрскага праекта ёсць у рэдакцыі Hrodna.Life, калі разам з Беларускім народным банкам удалося стварыць мультымедыйны матэрыял пра сядзібу Аўгуста Панятоўскага ў Панямуні.
— Мы меркавалі, што банку таксама не чужая праблема захавання спадчыны. Банк знаходзіцца ў адным з найбольш удала рэканструяваных будынкаў у горадзе. Яго планавалі знесці, але пасля таго, як гарадзенскія гісторыкі ўзняліся на абарону помніка архітэктуры, банк захаваў будынак. Мы напісалі ім пра гэта і сышліся на гэтай культурнай каштоўнасці, — патлумачыла Ірына Новік.
Яшчэ адзін цікавы кейс партнёрства нечакана знайшоўся ў зале. Глеб Койпіш з вэб-студыі “Іквадарт” расказаў, што год таму бясплатна, па сваёй ініцыятыве і з любоўю да беларускай культуры стварыў сайт для музея Максіма Багдановіча. Гарадзенская ўстанова культуры яшчэ ніколі не мела такога прафесійнага канала для камунікацыі з публікай.
— За два першыя дні працы сайта музей атрымаў ахоп, якога не атрымліваў за некалькі папярэдніх гадоў. А наш бізнес займеў свой профіт у выглядзе новых кліентаў, — расказаў Глеб Койпіш.
Budzma.by
Фота: Аляксандр Саенка
