«Цікавы спосаб расказаць не толькі самым бліжэйшым суседзям, што мы ёсць і што ў нас цікавая, прыгожая і ўнікальная культура».
Даўгаўпілскі міжнародны фальклорны фестываль (Daugavpils Starptautiskais folkloras festivāls) праводзіцца ў дванаццаты раз, сёлета з 16 па 21 чэрвеня. Фэст прымеркаваны да свята Līgo ці Янавага дня (Jāņi), які ўключаны ў Культурны канон Латвіі. У нас жа гэта — Купалле. У гурта «Беларускі цуд» да свята маецца адмысловая праграма, з якой яны выступілі ў Латвіі 20 і 21 чэрвеня.
Гурт традыцыйных спеваў «Беларускі цуд»
Пагаварылі з некаторымі ўдзельніцамі гурта пра тое, як аматарскі калектыў трапляе на міжнародныя фальклорныя фестывалі і навошта ўвогуле ім гэта трэба.
Як паўстаў у Вільні гурт традыцыйных спеваў «Беларускі цуд» пад кіраўніцтвам Святланы Чакушкі, чытайце тут.
Даўгаўпілс — другі па велічыні горад Латвіі, сталіца Латгаліі, калісьці меў назву Дынабург, Дзвінск, уваходзіў у склад Полацкай, потым Віцебскай губерні. Ды і цяпер — да Беларусі ўсяго 26 кіламетраў.
У статысячным горадзе, паводле арганізатараў фэсту, амаль два дзясяткі фальклорных і не толькі калектываў, некаторыя чыноўнікі з мясцовай мэрыі самі ў іх складзе, ва ўсялякім разе з імпэтам танчылі і спявалі падчас фестывалю.
У першы дзень «Беларускі цуд» прадставіў купальскую праграму. У заключным выступе, акрамя традыцыйных спеўных нумароў, гурт паказаў яшчэ і нашы танцы. Да беларускіх танцаў ахвотна далучыліся ўдзельнікі-латышы.
У сталым складзе гурта «Беларускі цуд» 8 асобаў, але ў Даўгаўпілс змаглі прыехаць не ўсе. На фэсце выступалі Святлана Чакушка, Ніна Шыдлоўская, Наста Мілаванава, Дар'я Лук'янава, Ганна Пазюк, Паліна. У дарозе з фэсту пагаварылі з часткай калектыву.
Гурт традыцыйных спеваў «Беларускі цуд»
Як «Беларускі цуд» трапляе на фэсты, улічваючы, што калектыў аматарскі
Святлана Чакушка: Па-першае, вельмі важную ролю граюць нейкія асабістыя кантакты, напрацаваныя раней, у тым ліку падчас паездак на розныя мерапрыемствы такога накірунку. І праз асабістыя знаёмствы можна даведвацца пра нейкія іншыя імпрэзы. Па-другое, трэба маніторыць адпаведныя рэсурсы, у Еўропе актыўна карыстаюцца Facebook, а там хапае розных суполак, звязаных з традыцыйнай культурай, з фальклорам, рэгулярна паведамляецца пра нейкія фэсты, навучальныя мерапрыемствы па спевах, танцах і іншаму. Даведваешся пра розныя імпрэзы, а потым застаюцца толькі тэхнічныя моманты: звязацца з арганізатарамі, запоўніць заяўку, калі трэба, ці наўпрост у лісце прапанаваць свой выступ. Гэта такія два асноўныя шляхі, якія можна выкарыстоўваць аматарскім гуртам, якія, умоўна кажучы, не прыпісаныя да нейкіх устаноў, не займаюцца гэтым прафесійна.
Навошта
Дар’я Лук’янава: Па-першае, было б добра, каб больш людзей ведала беларускую культуру, праз такія фэсты распаўсюджваем яе. Потым, гэта цікавыя знаёмствы ў сферы культуры ды і проста важна і карысна для сябе ўбачыць рэакцыю людзей на фэстах.
Наста Мілаванава: У мяне ўсё проста — мне падабаецца спяваць і падабаецца падарожнічаць. Ды яшчэ і таму, што магу паехаць — праца дазваляе вось так сабрацца і паспяваць на фэсце ў Латвіі.
Ганна Пазюк: Мне заўсёды падабалася спяваць. Раней я была аматаркай бардаўскай песні і ў такой манеры спявала пад гітару і народныя песні ў апрацоўцы. Спявала ў хоры у тым ліку фальклорныя песні ў манеры, блізкай да акадэмічнай. А ў «Беларускім цудзе» мы спяваем, як спявалі нашы бабулі, у аўтэнтычнай манеры.
І так я нібыта вяртаюся да каранёў, зазямляюся, мацней адчуваю сувязь з роднай зямлёй і нават усёй планетай, хай гэта і пафасна гучыць.
Для мяне таксама пасля пераезду было вельмі важна трапіць у супольнасць блізкіх па духу людзей, адчуць, што я не адна, што ў мяне на новым месцы ёсць сваё жыццё, любімы занятак.
Выехаць на фестываль, будучы ў эміграцыі, я лічу для сябе дасягненнем. Гэта сведчыць, што я дазваляю сабе жыць поўным жыццём і паказваць людзям тое, што я люблю.
Святлана Чакушка: Удзел у фестывалях — гэта адзін са спосабаў адвакатавання, прасоўвання беларускай культуры ў замежжы, у суседніх з Беларуссю краінах. Паказваць, што мы ёсць, што ў нас ёсць цікавая культура, песні, танцы... Як прыклад з гэтага фэсту, да нас падыходзілі фіны і, па-першае, вельмі дзякавалі за цікавыя нашы спевы, па-другое, казалі, што амаль нічога не ведаюць пра Беларусь.
І вось гэта таксама такі цікавы спосаб расказаць іншым, не толькі самым бліжэйшым суседзям, што мы ёсць і што ў нас вельмі цікавая, прыгожая і ў нейкім сэнсе ўнікальная традыцыйная культура, якой можам ганарыцца.
Дар’я Лук’янава: Адразу пасля канцэрту да нас пачалі падыходзіць розныя людзі, казаць, як ім было цікава і прыемна нас слухаць, што яны такога не ведалі. Гэта былі і латышы, і мясцовыя латгальцы, тыя ж фіны, розныя адмыслоўцы падыходзілі і казалі, што спадабаўся гук, рэпертуар. Было вельмі прыемна, вельмі цёплыя пачуцці застаюцца пасля такіх размоў.
Наста Мілаванава: Тут яшчэ ёсць такі момант: у нас жа толькі два чалавекі з музычнай адукацыяй, і нам самім часам падаецца, што мы так тут, нейкія сціплыя такія ўдзельнікі фэсту, у старонцы пастаім, дзякуй, што паслухалі... А тут падыходзяць і такія: «Ваў! Вы так класна пелі, танчылі, так усё цікава... І проста гонар з’яўляецца». Гэта паказвае, што мы ўжо нейкага ўзроўню дасягнулі. Вось што, дарэчы, яшчэ даюць фэсты, канцэрты: ты не можаш ацаніць сябе адэкватна толькі па рэпетыцыях, а такія фідбэкі даюць зразумець твой цяперашні ўзровень, зразумець, чаго дасягнуў, альбо не дасягнуў, дзе ты ўвогуле на гэтай шкале.
Святлана Чакушка: Напрыклад, пасля выступу ў першы наш дзень тут падыходзіла выкладчыца традыцыйнага спеву з Рыгі, з Латвійскай музычнай акадэміі. Пачуць кампліменты наконт гуку, спеву, строяў ад прафесіянала вельмі прыемна. Ты адчуваеш, што наша праца зробленая добра. Гэта дае дадатковую матывацыю не спыняцца ў нашым развіцці.
Гурт традыцыйных спеваў «Беларускі цуд»
Строі
Вялікую цікавасць гледачоў выклікалі строі ўдзельніц «Беларускага цуду» — падыходзілі, распытвалі, фатаграфавалі.
Дар’я Лук’янава: Так, вось падыходзілі нейкія англамоўныя гледачы — ім вельмі спадабаўся каптур Ніны Шыдлоўскай, яны бачылі дагэтуль падобныя каптуры, але не бачылі, каб менавіта са стужкамі такімі шырокімі. Гэта строй заходняй Беларусі. У нас па-рознаму. Мы абіраем рэгіён для пашыву строя — і тут матывацыя розная, у кагосьці гэта рэгіён, з якога паходзіш сам, ці паходзяць бацькі і дзядулі-бабулі, ці проста той, які падабаецца, ці адкуль песні паходзяць, якія найбольш да душы. Калі агулам, то строй нашага гурта — гэта такі збор з усёй Беларусі.
Святлана Чакушка: Хтосьці робіць строй сам, вось Даша ў нас майстрыха файная — робіць усё сама, а хтосьці замаўляе, у мяне строй часткова зроблены самой, часткова з дапамогай сяброўкі. Ёсць нашыя майстрыхі ў Польшчы, а ў адной з нашых спявачак строй прыехаў увогуле з Амерыкі — яго рабіла Воля Дземка. Адназначна нашыя ўборы — не з крамы, гэта ручная праца ці нашая, ці майстрых.
Гурт традыцыйных спеваў «Беларускі цуд»
Планы
Святлана Чакушка: З найбліжэйшых планаў у нас выступ 29 чэрвеня ў Вільні разам з клубам «Сябрына» — мы плануем узяць удзел у святкаванні Купалля на беразе Віліі. Далей паглядзім. Мы адкрытыя да прапановаў. Заўсёды з радасцю адгукаемся на запрашэнні. Калі атрымліваецца з часам, то з задавальненнем. Вельмі любім дарыць людзям гэтыя беларускія песні, спадзяемся, што ім падабаецца нас слухаць і бачыць нас.
Рыгор Сапежынскі, budzma.org
