Гастрольны тур прэс-клуба пра адносіны ды агульныя інтарэсы актывістаў і журналістаў у канцы сакавіка завітаў у Барысаў. Грамадская культурніцкая кампанія “Будзьма беларусамі!” і Цэнтр даследавання грамадскага кіравання SYMPA сабралі ўсіх цікаўных у прасторы гастрапаба “Fабрика”.
“Чаму не пішуць, колькі мужоў штотыдзень збіваюць сваіх жонак?”
Алену Аўтушку ў Барысаве ведаюць усе, прынамсі, актыўная частка горада. Яна доўга працавала ў мясцовых газетах, а 15 гадоў таму занялася праблемай хатняга гвалту і заснавала Барысаўскае жаночае грамадскае аб’яднанне “Правінцыя”.
Алена расказала фантастычную, але, на жаль, сумную гісторыю, калі яе актывізм яшчэ толькі пачынаўся. У газеце “Барысаўскі кур’ер” яна апублікавала абвестку з нумарам гарачай лініі для пацярпелых ад дамашняй агрэсіі. Ішоў час, Алена змяніла журналістыку на грамадскую дзейнасць, газета закрылася, а нумар тэлефона заставаўся актуальным. Аднойчы патэлефанавала жанчына і папрасіла дапамогі. Аказалася, што яна выразала абвестку з “Барысаўскага кур’ера” і захоўвала яе 5 гадоў, бо “раптам спатрэбіцца”. Алена гаворыць, што ўвесь гэты час жанчына спадзявалася, што сітуацыя ў сям’і выправіцца сама сабой, а “ён зменіцца”…
— Калі я працавала ў газеце, мы штотыдзень пісалі пра ДТЗ: колькі машын было разбіта і гэтак далей. Я задумваюся: чаму не пішуць, колькі мужоў штотыдзень збіваюць сваіх жонак?.. — разважае Алена.
Чым жа адметнае гэта грамадскае аб’яднанне “Правінцыя”?
– Лакальнае.
– У НДА працуюць спецыялісты-псіхолагі.
– Грамадскае аб’яднанне садзейнічае паляпшэнню стану жанчын у грамадстве.
– Актывісты і актывісткі хочуць рэалізаваць свае творчыя, арганізацыйныя здольнасці і дапамагчы пры гэтым іншым.
– “Правінцыя” зарэгістраваная!
Алена Аўтушка
На наяўнасць афіцыйнай рэгістрацыі Алена звярнула асаблівую ўвагу, бо гэта азначае, што ад імя НДА можна смела выступаць у прэсе, не баючыся ў беларускіх рэаліях негатыўных наступстваў ні для сябе, ні для СМІ.
— Мы хочам быць бачнымі ў грамадстве! У нас ёсць дзве асноўныя праграмы: жаночая, дзе мы дапамагаем пацярпелым ад хатняга гвалту, і асветніцкая моладзевая, праз якую прайшло больш за 2500 чалавек. Ёсць пра што пісаць! — упэўнена кажа Алена і наўпрост раскрывае свой інтарэс прысутнасці ў СМІ.
Чаму для ГА “Правінцыя” важна супрацоўнічаць са СМІ?
– Каб распаўсюджваць ідэі гуманізму, гендарнай роўнасці і партнёрскіх адносінаў у сям’і.
– Каб знізіць талерантнасць грамадства да гвалту і дыскрымінацыі.
– Каб паінфармаваць людзей пра свае паслугі.
Хоць увага СМІ заўжды пажаданая для грамадскай актывісткі, але ёсць і праблемныя моманты. Алена Аўтушка гаворыць, што часцяком журналісты хочуць “гісторыю-клубнічку”, але не імкнуцца разабрацца ў вытоках і наступствах праблемы хатняга гвалту. У “Правінцыі” чакаюць, што аўтары матэрыялаў будуць часцей задаваць пытанні, правільна выкарыстоўваць тэрміналогію, падтрымліваць каштоўнасці грамадскага аб’яднання і вызваляцца ад самацэнзуры і стэрэатыпаў.
“Не бывае тыдня без тэмы пра гарадскія актыўнасці”
“Сардэчна запрашаем у рэальнасць!” — такі слоган абрала рэдакцыя сайта Ex-press.by, місія якога — ствараць паўнавартасную карціну дня і асвятляць навіны Жодзіна і Барысава. Журналістка Наста Баброўская кажа, што кожны дзень даведацца пра падзеі ў рэгіёне на партал заходзіць каля 15 000 карыстальнікаў.
— Кажуць, што Барысаў — мёртвы горад. Гэта няпраўда. У нас не бывае тыдня без тэмы пра гарадскія актыўнасці. У чацвяргі і пятніцы выходзіць афіша, у якой не менш за 7-8 мерапрыемстваў, — кажа Наста і пералічвае актывістаў, супольнасці, арганізацыі, з якімі рэгулярна мае дачыненні рэдакцыя.
Наста Баброўская
Спіс “народных” ньюсмейкераў, па шчырасці, уражвае. Цэнтр сацыяльнай дапамогі і падтрымкі груп рызыкі “Стымул”, Тата-школа (усе гэтыя актывісты сядзяць у зале), івэнт-суполка Наты Голавай, English Speaking Club, раённая супольнасць людзей з інваліднасцю, і канечне, жаночае аб’яднанне “Правінцыя”. І гэта калі не лічыць асобных гараджан: рэжысёраў, пісьменнікаў, музыкаў, арганізатараў паб-квізаў і моўных курсаў, чыя актыўнасць таксама нярэдка робіцца інфанагодай для Ex-press.by.
Трэцяя спікерка таксама прадстаўляла журналістаў: рэдактарка часопіса пра Мінск CityDog.by Яся Каралевіч-Картэль. Удзел папулярнага медыя пра жыццё ў сталіцы стала добрай традыцыяй прэс-клуба. Яся расказала пра амаль 6-гадовую гісторыю часопіса, пра спалучэнне забаўляльнага фармату і рэдакцыйных каштоўнасцяў.
— Важная функцыя гарадскога СМІ — даваць прастору для выказванняў гараджанам і так развіваць горад, — кажа прадстаўніца рэдакцыі, якая навучыла ўсе беларускія СМІ, што пісаць пра актывістаў — гэта модна.
А што трэба ведаць актывісту, які хоча трапіць на старонкі сайтаў і газет?
— Вы самі сабе медыя. Мала зрабіць, важна данесці да людзей, што было зроблена, — гаворыць Яся і вельмі настойліва раіць не ленавацца весці ўласныя акаўнты ў сацсетках.
– Навучыцца пісаць прэс- і пострэлізы.
– Персанальна падтрымліваць знаёмства з медыя, якое вас цікавіць.
Яся Каралевіч-Картэль
“У нас не мегаполіс: усе ўсіх ведаюць”
— Наколькі зладжана ў Барысаве працуюць актывісты і журналісты? — рэзюмуе вядоўца, каардынатарка кампаніі “Будзьма беларусамі!” Святлана Чакушка.
— Барысаў — відавочна не мегаполіс: усе актывісты ведаюць журналістаў. Я займаюся праблемай свабоды сходаў. Тэма спецыфічная, сам разумею. Наколькі чытач падрыхтаваны, каб яе ўспрымаць? Гэта з аднаго боку. А з іншага боку, ёсць і неразуменне важнасці тэмы з боку журналістаў. Чаму сапраўды не пісаць, колькі пацярпелых ад хатняга гвалту было на тыдні? У нас ёсць усе магчымасці для плённага супрацоўніцтва, — выказваецца праваабаронца з цэнтра “Вясна” Алег Мацкевіч.
Што тут дадаць? Хіба што нічога. Аднак прафесійная і крытычная актывістка Алена Аўтушка бачыць не толькі станоўчыя бакі сітуацыі “ў малым горадзе ўсе ўсіх ведаюць”.
Святлана Чакушка
— Усё так павязана, мы быццам спім пад адной коўдрай. “Барысаўскія навіны” ніколі не напішуць пра “Правінцыю”, газета “Адзінства” не напіша, таму што дзяржаўная, vborisove.by не напіша, таму што канкуруе з “Экспрэсам”, а “Экспрэс” напіша. А я хацела б, каб пра нас пісалі ўсе, — кажа Алена.
Такой колькасці медый на 150-тысячны Барысаў могуць пазайздросціць многія беларускія гарады! І разам з тым што рабіць актывістам, калі адносіны з журналістамі зайшлі ў заўзятае панібрацтва?
— Вам трэба, каб напісалі пра вас ці пра вашу тэму? Калі важна працягнуць тэму дамашняга гвалту, то прапануйце журналістам не рэліз пра арганізацыю, а гісторыю людзей, якія справіліся з гвалтам. Альбо можна звярнуцца ў афіцыйную газету “Звязда”. Калі пра вас напішуць там, то мясцовая афіцыйная газета не зможа не адрэагаваць, — мудра расстаўляе акцэнты Яся Каралевіч-Картэль.
Хрысціна Марчук
Фота: Зарына Кандрацьева
